Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) paylaştığı verilere göre, Türkiye’de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan diller listesinde Kürtçenin Kirmançkî (Zazakî) lehçesi de yer alıyor. Kirmançkî lehçesini gelecek nesillere aktarmak için Dersim’de bir araya gelen iki yönetmen, “Klamların Ardında Dersim Sanatçıları” adıyla uzun metrajlı belgesel film çekimleri için hazırlık yapıyor.
Özkan Ulucan ve Sevim Kahraman’ın yönetmenliğini yaptığı belgeselde, Dersimliler için önemli bir yere sahip olan Sey Qaji, Qemera Arayiz, Sae Heyder ve Silo Qız gibi dengbejlerin yanı sıra yine günümüz sanatçıları da yer alacak. Kentin, kültür sanat, toplumsal ve siyasal olaylarını işleyecek belgeselin çekimleri 4 mevsim sürecek. Yönetmenlerden Özkan Ulucan, Dersim, İstanbul ve Avrupa’da bulunan sanatçıların yer alacağını vurguladı.
DİLİN YOK OLMAMASI İÇİN…
Kirmançkînin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan diller arasında yer aldığını hatırlatan Ulucan, anadillerini sanatın diliyle birleştirmek istediklerini söyledi. Bu birleşim içinde sinematografik çalışma yapmayı amaçladıklarını dile getiren Ulucan, “Bu çalışma Kirmançkî diliyle anlatılacak. Çalışmamızda, klamlardan masallara, göçlerden inanca, doğadan kültüre, ozanlardan günümüz müzik sanatçılarına kadar Kirmançkî dili sanatın diliyle aynı paydada buluşacak. İnsanlara neyi kaybetmekte olduklarını görselin ve sesin diliyle anlatmaya çalışacağız” diye belirtti.
AĞITLAR, UMUTLAR VE TRAVMALAR
Belgeselde, sürgün, savaş, ağıt ve toprağa özlem gibi birçok konunun işleneceğini vurgulayan Ulucan, şöyle konuştu: “Bir asrın ilerleyişi içerisinde, farklı kimliklerin yerlerinden sürülüşleri, bir toplumun coğrafyasıyla birlikte cendereye alınışı, savaşlar, göçler, sürgünler, köy boşaltmaları, toprağa özlem, yakılan ağıtlar, umutlar ve umutsuzluklar, travmalar, ayakta kalmaya çalışmaları sanatçıların eserleriyle anlatılacak. Belgeselde, Dersim, İstanbul ve Avrupa’da olan sanatçılarımız yer alacak. Bu projenin bir yılı aşkın süredir senaryosuna hazırlanıyoruz. Yok olmak üzere olan bu dil için ne yapabiliriz diye yola çıktık. Bir sözlü tarih anlatımı olan klamlara kulak kesilelim istedik. Müzik bizi hikayeleriyle bu coğrafyanın yaşadığı savaşlara, göçlere, köy boşaltmalarına, toprağa, özleme ve aşklara doğru yolculuğa çıkaracak.”
Ulucan, hazırlık aşamasında olan belgesel için teknik ekipman sorunu yaşadıklarını ve bu noktada duyarlı kurum, dernek, vakıf ve iş insanlarından destek beklediklerini ifade etti.
Ayşe Sürme / MA
