Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Wan Şubesi’nin düzenlediği 2. Kürt Dili Sempozyumu ikinci gününde devam ediyor. Nurhat Hetav’ın moderatörlüğünde yeni bir oturum düzenlendi. Duhok Üniversitesi’nden Dr. Kazhal Fedakar ve Îsmet Xabur, Kürtçenin durumuna dair sunum yaptı.
‘KÜRÇENİN DÖRT PARÇADA DA DURUMU AYNI’
Dr. Kazhal Fedakar, “Rojhilat’ta ve Sine’de dilin kullanımı ve Kürtçenin durumu” konulu sunum yaptı. Dr. Kazhal Fedakar, “Sine’de halkın tamamı Kürtçe konuşuyor ama Kürtçe resmiyette yok. İran’da çok sayıda etnik yapı ve dil var. Kürtçe bunlar içerisinde çok önemli bir yerde duruyor. Kürtçe İran’ın yeni dillerinden biri olarak kabul ediliyor. İran’da Kürtçe birçok önemli eser ortayı çıkmıştır” dedi.
Dr. Kazhal Fedakar, Kürtçe bilimsel kitapların azlığı ve Kürtçenin eğitim dili olmamasının dil önündeki en büyük engellerden birisi olduğunu kaydetti. Kazhal Fedakar, “Kürtçenin durumu neredeyse dört parça Kürdistan’da aynı kaderi yaşadı. Yine Kürtlerin kendi arasında da dil bütünlüğü olmaması dilin gelişiminin önündeki en büyük engel oldu” diye belirtti.
AKADEMİLERE ELEŞTİRİ
Îsmet Xabur ise, “Başûr’da Kürtçenin akademideki yeri” konulu bir sunum yaptı. Xabur, sömürgeciliğin Kürtçenin gelişimine engell olduğunu, buna karşı dile gerekli önemin verilmesi gerektiğini vurguladı. Xabur, “Dilimizin kronolojisini bilmek önemlidir, çünkü buna göre adım atmamız gerekiyor. Kürdistan’da dilin siyaseti yapılmıyor. Ne akademide ne de resmi kurumlarda bunun siyaseti yürütülmüyor. Kürdistan’da 49 akademimiz var ve sadece 13’ü Kürtçe eğitim veriyor. Yani bunların yüzde 26’sında Kürtçe var ama yüzde 73’ünde Kürtçe eğitim yok. Bu durum çok acı bir durum” diye kaydetti.
‘GEREKEN DEĞER VERİLMİYOR’
Federe Kürdistan Bölgesi’nde Kürtçenin resmi dil olduğunu ancak dile gereken değerin verilmediğini söyleyen Xabur, “Bu durum dili marjinal hale getiriyor. Özellikle özel üniversitelerde Kürtçenin kullanımı konusunda zorunlu bir kararın alınması gerekiyor. Kürtçenin matematikte ve diğer akademik derslerde eğitim dilli olması gerekiyor. Kürtçe bunu yeter ve artar bile. Bunun için dört parça Kürdistan’da dil birliğinin oluşması ve bu konularda daha önemli işlerin yapılması gerekiyor” diye konuştu.
MA
