İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasına karşı düzenlenen protesto eylemlerindeki hak ihlallerine ilişin düzenlediği raporu açıkladı. İHD, 19-27 Mart tarihlerini kapsayan raporu, İHD Ankara Şube Eşbaşkanı Ömer Faruk Yazmacı dernek binasında düzenlediği toplantı ile açıkladı.
Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öğrencilerinin ülke genelinde ders boykot çağırısına işaret eden Yazmacı, “Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin de katıldığı eylemlere polis biber gazı ve plastik mermi ile müdahale etmiştir. Kızılay meydanında gerçekleşen göstericilere polis müdahale etmiştir. 24 Mart 2025 tarihinde, Ankara Valiliği kararı ile, Kızılay metro durakları ve ODTÜ metro duraklarında yolcu iniş ve binişleri, ODTÜ kampüsü içindeki ring seferleri durdurulmuştur. 24 Mart 2025 tarihinde, üniversite öğrencilerinin dersleri boykot etme kararını desteklemek amacıyla bir günlük iş bırakma eylemi çağrısı yapan Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası’nın (Eğitim Sen) Merkez Yönetim Kurulu hakkında, 25 Mart 2025 tarihinde, ‘suç işlemeye alenen tahrik etmek’ suçundan soruşturma başlatılmış, ifadeleri alınan yöneticiler hakkında 2 haftalık ev hapsi ve adli kontrol kararı verilmiştir. Kızılay’daki gösteriler sırasında bir protestocu, polisler tarafından gözaltı aracına götürüldüğü esnada ayağı TOMA altında kalarak kırılmış, ağrısı ve hastaneye gitme talebi görmezden gelinmiş, gözaltı aracının merdivenlerine basamadığı için polisler tarafından kaldırılarak sert şekilde araç içerisine itilmiş, tedaviye erişimi geciktirilmiştir. ODTÜ kampüsü içinde devam eden protestolar sırasında polisin, eylemci öğrencilere orantısız güç ve şiddet uyguladığı gözlemlenmiştir. ODTÜ’deki öğrencilerin kent merkezindeki eylemlere katılmak amacıyla kampüsten çıkmalarını önlemek amacıyla polis tarafından yoğun şekilde biber gazı ve gaz atan kapsül kullanılması sonucu öğrencilerin yaralandığı gözlemlenmiştir. ODTÜ’de gerçekleştirilen basın açıklaması esnasında polis müdahalesi sonucu ortaya çıkan izdiham sebebiyle yere düşen bir öğrencinin ayağı kırılmış, arkadaşları tarafından ambulansa götürülen öğrenciye yalnızca doku zedelenmesi olduğu söylenmiş, bir süre sonra tekrar ambulansa giden öğrenci hastaneye götürüldüğünde ayağının kırıldığını öğrenmiştir” ifadelerini kullandı.
6 KADIN EYLEMCİYE ÇIPLAK ARAMA DAYATMASI
Ankara’da 21-27 Mart tarihleri arasında aralarında çocukların da olduğu en az 292 kişinin gözaltına alındığını hatırlatan Yazmacı, bu süreçte gözaltı süresinin 4 güne kadar uzatıldığını, 1 kişinin tutuklandığını 45 kişinin ise adli kontrolle serbest bırakıldığını aktardı. Gözaltına alınan 22 kişi hakkında ise Basın Suçları Savcısı tarafından soruşturma açıldığını belirten Yazmacı, 27 Mart’ta 32 kişi hakkında gözaltı kararının verildiğini ifade ederek, “Gözaltına alınanlardan 4’ü tutuklanmış, 18’i hakkında ev hapsi kararı verilmiştir. 27 Mart 2025 tarihinde ev baskını ile gözaltına alınan 6 kadın gösterici ile İHD Ankara Şubesi avukatları tarafından yapılan birebir görüşmelerdeki beyanlarından anlaşıldığı üzere, çıplak arama ve ters kelepçe dahil, bu kişilerin fiziksel ve psikolojik şiddete maruz kaldığı tespit edilmiştir” diye konuştu.
‘DEVLET İŞKENCE YASAĞINI İHLAL ETTİ’
Yazmacı, Ankara genelindeki gösteriler sırasında güvenlik güçleri tarafından, kullanım amaç ve talimatlarına uygun olmayacak şekilde basınçlı su ve biber gazı ve plastik kapsül taşıyan silahlar kullanıldığını belirtti. Yazmacı, “Olaylar sırasında ve sonrasında gözaltına alınan kişilere, gözaltına alırken ters kelepçe takıldığı; gözaltı merkezlerinde kaba dayağa maruz kaldıkları, tuvalet ihtiyaçlarının görmezden gelindiği, ciddi yaralanmaların görmezden gelindiği; gözaltına alınan kadınların çırılçıplak soyunmaya zorlanarak beden boşlukları aramasına tabi tutuldukları; gözaltına alınanların ve ailelerinin hakarete ve tehditlere maruz bırakıldığı tespit edilmiştir. Güvenlik güçleri tarafından, protestoculara yönelik gerçekleştirilen bu eylemler, işkence niteliğindedir. Uluslararası sözleşmeler, anayasa ve Türk Ceza Kanunu, işkenceyi açıkça yasaklamaktadır. İHD Ankara Şubesi, uluslararası hukuk ve iç hukuk tarafından korunan ‘işkence yasağı’ ve 6713 sayılı Kolluk Gözetim Komisyonu Kurulması Hakkında Kanunun Uygulanmasına dair Yönetmeliğin 13. Maddesi ışığında; işkenceyi önleme, etkin şekilde soruşturma ve cezalandırmakla yükümlü devletin, bu rapor kapsamında incelenen, işkence yasağının ihlali niteliğindeki fiillere yönelik, uluslararası standartlar seviyesinde adil ve etkili bir soruşturma yürütmesini tavsiye etmektedir” şeklinde konuştu.
MA
