Konya’nın Meram ilçesinde 30 Temmuz 2021’de Dedeoğulları ailesinden 7 kişinin katledildiği ve kamuoyunda “Dedeoğulları Katliamı” olarak bilinen katliamda, idare hakkında açmak istediği davada görevsizlik kararı veren Konya 2’nci ve 3’üncü İdare Mahkemesi’nin kararlarını bozdu. Konunun adli yargı konusu olduğu iddiasıyla başvuru reddeden Konya 3’üncü İdare Mahkemesi’nin karını idari işlemlerle ilgili davaların idare mahkemelerinin yetki alanında olduğunu hatırlattı.
12 Mayıs 2021’de aile ile komşuları arasında Konya’nın Meram ilçesinde gerçekleşen bu ilk olayda, aile fertleri yaralandı ve Konya Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlattı. Soruşturma kapsamında aile, şüphelilerin tutuklanmasını ve delillerin toplanmasını talep ederken, aynı zamanda şüphelilerin tehdit ve saldırgan tavırlarının devam etmesi nedeniyle koruma ve uzaklaştırma tedbirleri istedi.
KORUMA TALEPLERİ YANITSIZ BIRAKILDI
Aile, bu taleplerini 17 Haziran 2021 ve 12 Temmuz 2021’de savcılığa suç duyurusunda bulundu. Ayrıca, İçişleri Bakanlığı, BİMER ve CİMER’e başvurarak yakın koruma talebinde bulundu. Ancak, bu başvurulara resmi bir yanıt verilmedi ve hiçbir koruma tedbiri alınmadı. 30 Temmuz 2021 günü, Dedeoğulları ailesinden anne, baba ve 5 kardeş, evlerinde silahlı saldırıya uğrayarak hayatını kaybetti.
Katliamın ardından, hayatta kalan aile fertlerinden Çetin Dedeoğulları ve diğer akrabalar, devletin koruma yükümlülüğünü yerine getirmediğini belirterek, Adalet Bakanlığı’na karşı manevi tazminat davaları açtı. Çetin Dedeoğulları, 1 milyon 500 bin lira, diğer on davacı ise toplamda 3 milyon lira manevi tazminat talep etti. Davacılar, idarenin koruma taleplerine yanıt vermeyerek hizmet kusuru işlediğini ve bu kusurun katliama yol açtığını kaydetti.
İDARE MAHKEMELERİ’NİN RET KARARLARI
Konya 3’üncü İdare Mahkemesi, Çetin Dedeoğulları’nın davasını 7 Ocak 2022’te inceleyerek, uyuşmazlığın adli yargının görev alanında olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verdi. Benzer şekilde, Konya 2’nci İdare Mahkemesi de diğer davacıların talebini 2 Şubat 2022’te aynı gerekçeyle reddetti. Kararlara karşı, Konya Bölge İdare Mahkemesi 4’üncü İdari Dava Dairesi’ne yapılan istinaf başvuruları hukuka uygunluk gerekçesiyle ilki 17 Mart 2022’de diğeri ise 29 Mart 2022’te reddedildi.
TEMYİZ SÜRECİ VE DANIŞTAY’A BAŞVURU
İstinaf başvurusundan sonuç alamayan davacılar, bu kararların temyizi için Danıştay’a başvurdu. Başvuruda, katliamın yargısal bir faaliyetten değil, idarenin hizmet kusurundan kaynaklandığını belirtildi. Başvuruda, Konya Cumhuriyet Başsavcılığı’nın koruma taleplerini yerine getirmediğini, kolluk kuvvetlerinin harekete geçirilmediğini ve bu ihmallerin idari yargının yetki alanında vurgulandı.
Danıştay 10’uncu Dairesi yapılan her iki başvuruyu ayrı ayrı inceleyerek idare mahkemelerinin görevsizlik kararlarını bozdu. Danıştay, Anayasa’nın 125’inci maddesinde idari işlemlere yargı yolunun açık olması hükümlerine işaret ederek, idari işlem davalarının idari yargının yetki alanında olduğunu belirtti. Kararda, idarenin, idari işlemlerden doğan zararların tazminle yükümlüğü vurgulanarak, savcılık kararlarının yargısal nitelikte olduğu, koruma taleplerinin ise idari işlemler olduğu anımsatıldı. Savcılığın koruma taleplerine yanıt vermemesi ve kolluğun harekete geçirilmemesi, hizmet kusuru olarak değerlendirildi.
Her iki kararda da koruma taleplerine yanıt verilmemesinin hizmet kusuru oluşturabileceği kanaatine varılarak, davanın idari yargının yetki alanında olduğu kaydedildi. Danıştay’ın davaları esastan incelemek üzere idare mahkemelerine gönderdi.
MA / Fırat Can Arslan
