Hüseyin Daş, Amed merkezli KCK operasyonları kapsamında 2013’ten bu yana dört kez yargılandı. Her defasında “örgüt üyeliği ve yöneticiliği”nden yargılanan Daş, bu davalardan iki kez beraat etmesine rağmen 2022’de yeniden tutuklandı. Bunun üzerine Daş, 22 Haziran 2022’de, gözaltının hukuki olmaması, gözaltının makul süreyi aşması, soruşturma dosyasına erişimin kısıtlanması ve tutuklamanın hukuki olmaması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının, daha önce yargılama konusu yapılan eylemlerin tekrar soruşturmaya konu edilmesi nedeniyle aynı fiil nedeniyle yeniden yargılanmama ilkesinin ihlal edildiği gerekçeleriyle Anayasa Mahkemesi’ne (AYM), bireysel başvuruda bulundu.
Bunun üzerine AYM’nin verdiği kararda, Daş’ın başvurusu gözaltının hukuki olmaması, makul süreyi aşması, soruşturma dosyasına erişimin kısıtlanması ve tutuklamanın hukuksuzluğu, aynı eylemlerin tekrar soruşturma konusu yapılması nedeniyle “aynı fiilden yeniden yargılanmama” ilkesinin ihlal edildiği vurgulandı. AYM, Daş’a yöneltilen suçlamaların 2012-2015 dönemine ait olduğu ve daha önce beraatla sonuçlanan davalar olduğu kaydedildi.
DAVA SÜREÇLERİ
Daş, farklı tarihlerde ve mahkemelerde 3 kez “örgüt yöneticiliği” iddiasıyla yargılandı. Bir kez de “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandı. 2013 yılında yargılanan Daş hakkında Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi, 16 Mart 2015’te Daş’a “örgütü üyeliği” suçlamasıyla ceza verdi. Kararda, Mahkeme, Daş’ı “KCK yapılanması içinde mali/ekonomik alanda kadro düzeyinde faaliyet gösterdiği” gerekçesiyle suçlu buldu. Bu karar halen Yargıtay’da. Diğer 2 davadan da beraat kararı çıkmasına rağmen Daş, 12 Nisan 2022’de Muğla’da gözaltına alındı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, “örgüt yöneticiliği” iddiasıyla yeniden soruşturma başlattı. Gözaltı süresi, tarihleri 15 Nisan ve 19 Nisan 2022 olmak üzere iki kez uzatıldı. Kolluk tutanaklarında, Daş’ın örgütle irtibatlı kişilerle otel konaklaması, HTS kayıtları, para transferleri ve “değer ailesi” üyesi olduğu iddiaları yer aldı. Gizli tanıklar Ulaş, S.B. ve M.Z.’nin beyanları da delil gösterildi. Daş, 21 Nisan 2022’de kolluk ifadesinde susma hakkını kullandı. 23-24 Nisan 2022 sorgusunda isnatları reddetti, önceki beraatlarını hatırlattı. Ankara 2. Sulh Ceza Hâkimliği, gizli tanık beyanları, MASAK raporları ve HTS kayıtlarına dayanarak tutuklama kararı verdi. Gerekçede, “suçun vasıf ve mahiyeti, muhtemel ceza miktarı ve adli kontrolün yetersizliği” belirtildi.
İTİRAZ
Bunun üzerine Daş’ın avukat Kenan Maçoğlu, 30 Nisan 2022’de bu karara itiraz etti. Ancak Ankara 36. Asliye Ceza Mahkemesi, 16 Mayıs 2022’de itirazı reddetti.
Daş, 22 Haziran 2022’de AYM’ye başvurdu. Bu başvurudan kısa bir sonra Ü.G. isimli tanık, 14 Mayıs 2022’de Daş’ı “2020-2022 arası mali alan sorumlusu” olarak suçladı. Ancak sonradan beyanını görgüye dayalı olmadığını kabul etti. Diyarbakır 10. Ağır Ceza Mahkemesi, 1 Kasım 2023’te görülen duruşmada Daş’ı hakkında tahliye kararı verildi. Karar, 10 Nisan 2025’te kesinleşti.
AYNI EYLEMLER NEDENİYLE 3 KEZ YARGILAMA
Daş, AYM’ye yaptığı başvuruda da aynı dönem ve eylemler nedeniyle üç kez yargılandığını, gizli tanık ifadelerinin kopyalandığını, buna rağmen tutuklandığını ve savunma hakkının kısıtlandığını belirtti. Başvuruda gözaltı süresinin uzunluğu, dosyada kısıtlama kararı olması, avukat görüşlerinin engellenmesi gerekçeleriyle hak ihlalinin yaşandığını belirtti.
KİŞİ HÜRRİYETİ VE GÜVENLİĞİ HAKKI
AYM, gözaltı süresinin aşılması ve hukuksuzluğu iddialarını, başvuru yolları tüketilmediği için kabul edilemez bulundu. Ancak tutuklamanın hukuksuzluğu kabul edildi. AYM, “kuvvetli suç şüphesi”nin olmadığını, tutuklama kararında ölçülülük ve gereklilik kriterlerinin karşılanmadığı vurgulandı.
‘DEMOKLES’İN KILICI’
Aynı fiilden yeniden yargılanmama ilkesini adil yargılanma hakkının unsuru olarak gören AYM, aynı fiilin farklı nitelendirmeyle yargılanmasının ihlal olduğu belirtildi. Kararda, “non bis in idem” ilkesinin soruşturma aşamasını da kapsadığı, vurgulandı. İhlal tespiti yapıldı. Beraatla sonuçlanmış bir yargılamanın yeniden canlandırılmasının hukuk güvenliğini ihlal edeceğine dikkat çekilen kararda, “Bireyin, daha önce yargılandığı fiillerden ötürü tekrar soruşturulması, ‘Demokles’in kılıcı gibi sürekli bir tehdit’ oluşturur” vurgusu yapıldı.
TAZMİNAT KARARI
AYM, ihlallerin tespitiyle yeniden yargılama yapılmasına gerek görmedi. Daş’a 220 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
MA / Fırat Can Arslan
