Döviz kurundaki yükseliş ve ekonomik krizin tetiklediği temel gıda maddelerindeki fiyat artışı, yurttaşları mağdur ediyor. Pazar ve sokaklarda “Geçinemiyoruz” sesi yükselirken, yurttaşlar bu kışı nasıl geçireceklerini kara kara düşünüyor. Un fiyatlarındaki yüzde 100’lük artıştan hem fırıncılar hem de yurttaşlar etkilendi. Van’da iki ayda yapılan zamla fiyatı 1.5 TL’den 1.80’e çıkarılan ekmeğin, 2.50 TL olması bekleniyor. Fırıncılar da, iki ay önce 160 TL olan 50 kiloluk un fiyatının bugün itibariyle 320 TL’ye yükseldiğini belirterek, giderlerini bile karşılayamadıklarını söyledi.
ESNAF KEPENK KAPATACAK
20 yıldır fırın işleten Murat Kılınç, bu işe başladığı günden beri en zor yılı geçirdiklerini belirterek, zamlarla birlikte esnafların içine düştüğü durumu anlattı. Kılınç, un ve yağa eskiden 3 ayda bir ufak zamların geldiğini, ancak şu an saat başı zam geldiğini ifade etti. Zamlarla artık ekmeğin yapım maliyetini bile karşılayamadıklarını ifade eden Kılınç, “Esnaf sadece giderini karşılamak için çalışıyor. Şu an 210 gram ekmek, 1.80 TL’den 2.50’ye çıkacak. Bu zam bile gelse bizi kurtaramaz. Çünkü bir ekmekten kazandığımız parayla, bir ekmeği pişiremiyoruz. Kimse artık bize malzeme satmıyor. Hayat şartları o kadar ağırlaştı ki artık insanlar ekmek bile alamıyor. Bu kış birçok esnaf kepenk indirecek” dedi.
UN TORBASI 320 TL
Fırın işleten Ali Camuka ise 4 yıldır tandır ekmeği pişirdiğini ve ilk kez bu kadar zorlandıklarını söyledi. Bir torba un fiyatının 320 TL’ye çıktığını ve her gün bu fiyatın giderek arttığını söyleyen Camuka, artık ne yapacaklarını bilmediklerini belirtti. Camuka, “Toptancılar artık bize un satmıyor. Günde bin 200 ekmek pişiriyoruz. Bırakın kar etmeyi ne işçilik ne de maliyetini karşılayabiliyoruz” diye konuştu.
HALK İSYANIN EŞİĞİNDE
Kış ayları için un alan Yakup Taşkıran adlı yurttaş, yılda 25 torba un aldıklarını, yapılan zamlardan dolayı çok büyük sıkıntı çektiklerini söyledi. İnsanların artık açlıkla mücadele ettiğini anlatan Taşkıran, bu durumun böyle gitmeyeceğini söyledi. Arafat Almalı adlı yurttaş ise, unun yanı sıra yağ, şeker, çay ve diğer gıda maddelerine de zam geldiğini, bu pahalılıkla birlikte artık insanların isyanın eşiğine geldiğini ifade etti.
BORÇ DEFTERİ DOLDU
Un satan esnaflardan Fikret Pazar da 25 yıldır esnaflık yaptığını, ancak hiçbir dönem böylesi bir kriz yaşamadıkları söyledi. Gelen zamlarla birlikte 2 ayda 560 un torbası satabildiğini ifade eden Pazar, bir yıl önce bir ayda o kadar satış yaptığını hatırlattı. Pazar, “İnsanlar artık un satın alamıyor. Kredi kartı ile almak istiyorlar ama biz kredi ile satamıyoruz. Şu an defterde insanların bana 100 bin TL’ye yakın borcu var ama benim de un fabrikasına 200 bin TL borcum var. Ben un satıyorum ama aldığım parayla yerine un koyamıyorum. Böyle giderse insanlar artık ekmek bulamayacak duruma gelecek. Borç defteri şu an dolmuş durumda. Bu krizden çıkmanın yolu erken seçimdir” diye konuştu.
Dindar Karataş / MA
