Türkiye’de derinleşen ekonomik kriz emekçilerin hayatlarını geçindirememesine neden oluyor. Ekonomik kriz her geçen gün derinleşirken nüfusun büyük bir çoğunluğu asgari ücret veya asgari ücretin altında bir ücretle geçinmek zorunda kalıyor. Devrimci İşçi Sendikaları Araştırma Merkezi (DİSK-AR) verilerine göre Türkiye’de 2002’de asgarinin altında ücret alanların oranı yüzde 24,4 iken bu oranın 2023’te yüzde 33,9’a yükseldi.
Bunun yanı sıra ekonomik krizin en çok etkilediği kesimlerden biri ise belediyelerde çalışan emekçiler oluyor. Artan enflasyon ve derinleşen ekonomik krizin faturası belediyelerdeki emekçilere kesiliyor. İzmir’deki belediyeler sık sık emekçilerin bu duruma tepkisiyle gündeme geliyor. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinden sonra İzmir Büyükşehir Belediyesi başta olmak üzere diğer ilçe belediyeleri sık sık grevler, toplu iş sözleşmesi anlaşmazlıkları, maaş krizleri ve işten atılmalar anılır oldu. Söz konusu sorunların faturası “belediyeler ekonomik baskı altında” söylemiyle işçilere kesiliyor.
KRİZİN FATURASI İŞÇİLERE KESİLİYOR
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde Cemil Tugay’ın 2024 Mart ayındaki yerel seçimden sonra göreve gelmesiyle birlikte belediye sürekli işten atılan işçiler ile gündemde. Tugay göreve geldikten hemen sonra bir önceki dönemde çok sayıda kişinin belediyeye alındığını söyleyerek personel fazlalığı olduğunu ve bu kişilerin işten çıkartılacağını ifade etti. Nitekim Tugay göreve geldikten yaklaşık iki ay sonra belediye şirketlerinden İZENERJİ ve İZDOĞA’da çalışan 40 işçi işten çıkartıldı. İşçiler 1 ayı aşan direnişin sonunda işlerine geri döndüler. Yine Aralık 2024’te işten çıkartılan 12 işçi direnişleri sonrası farklı birimlerde işlerinde geri döndü. 2025 yılı Şubat ayında da 163 işçi 10 günlük direnişlerinin ardından belediye ile yapılan görüşmenin ardından işlerine geri döndü. Ardından Haziran 2025’te de belediye binden fazla işçinin işten çıkartılacağını duyurdu. Duyurunun ardından Temmuz ayında Belediye- İş Sendikası’na bağlı 368 işçi işten atıldı. İşçilerin 10 günlük direnişinin sonunda belediye ve sendikanın yaptığı görüşme sonrası yine işlerine geri döndüler. Son olarak 28 Ağustos’ta ücretsiz izne çıkartılan 128 işçi ve geçtiğimiz günlerde yine ücretsiz izne çıkartılan 40 işçinin farklı birimlerde işe dönmeleri bekleniyor. Benzer durum ilçe belediyelerinde de yaşanıyor.
EMEKÇİLER HAKLARI İÇİN GREVDE
Belediye işten çıkartılmaların yanı sıra yatırmadığı maaşlar ve toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin tıkanması sonrasında yaşanan grevlerle sürekli gündemde. Ocak ayında büyükşehir belediyesinin SGK borçlarından dolayı işçilerin maaşının sadece 3’te 1’i yatırıldı. Bunun üzerine DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası İzmir şubeleri iş bırakma kararı aldı ve binlerce işçi tam gün iş bırakma eylemi düzenledi. Yine geçtiğimiz yaz DİSK Genel-İş İzmir 1, 2, 3 ve 9 No’lu şubelerde örgütlü 23 bin işçiyi ilgilendiren toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin tıkanması sonrası 23 bin işçi 1 hafta hakları için iş bıraktı. Benzer durum Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Hizmetleri Emekçileri Sendikası (TÜM BEL-SEN) İzmir Şubesi ile büyükşehir arasındaki toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde tıkanıkların yaşanması sonrası memurlar iş bırakma eylemi gerçekleştirdi. Yine Çiğli, Konak, Buca ve Bayraklı ilçe belediyeleri başta olmak üzere diğer ilçe belediyelerinde de işçiler sık sık hakları için greve gidiyor.
İŞÇİLER GREVDE, BELEDİYE GREV KIRICLIĞINDA
Hem İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde hem de ilçe belediyelerinde işçiler hakları için direnirken ya halka karşı karşıya getiriliyor ya da grev kırıcılığına maruz kalıyorlar. Haziran ayında toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin tıkanması sonrası 23 bin işçinin greve çıkması üzerinde İzmir’de ana arterlerde hizmetlerde aksamalar yaşandı. İşçilerin greve başlaması ile birlikte büyükşehir belediye başkanı Tugay, belediye bürokratları, ilçe belediye başkanlarından bazıları Alsancak semtinin kalabalık bölgelerinde çöp topladı. Bunun yanı sıra toplu iş sözleşmesi görüşmeleri sırasında sendikanın yüksek oranda zam istediği belediye tarafından sık sık dinlendirilirken bu belediye emekçilerinin ve halkın karşı karşıya gelmesine neden oldu. Büyükşehirde başlayan grev kırıcılığı ilçe belediyelere de “örnek” oldu. Buca Belediyesi’nde Haziran ayında işçiler ödenmeyen maaşları için düzenledikleri iş bırakma eylemlerinin 6’ncı gününde belediye başkanı Görkem Duman da benzer şekilde belediye bürokratlarıyla sokağa inerek çöp topladı.
MA / Uğurcan Boztaş
