Teatra Jîyana Nû (TJN), kurulduğundan beri Türkiye ve Kurdistan’da sanat hayatına birçok sanatçı kazandırdı. Bu bağlamda köklü bir geçmişe sahip olan TJN, iktidar tarafından yasaklanan oyunlarına, dikte edilen dezenformasyona ve asimilasyona rağmen Kürtçe tiyatro yapmaktan vazgeçmedi. Muhalif kimliği ve politik oyunları ile her gün yeni bir çalışmaya imza atan TJN, 1992’den beri Kürt kültürüne önemli katkıda bulundu.
TJN’de yer alan oyuncu Mahsum Sağlam, tiyatronun önemini ve atölye kayıtlarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
KÜRTÇE TİYATRONUN DİLE KATKISI
Kürt halkının tiyatro ile tanışıklığının 1919’lu yıllara dayandığını belirten Sağlam, Evdirahmanê Hakkâri ve Memê Alan’nın ilk Kürtçe yazılı eserler verdiklerini vurguladı. Sağlam, Kütçe tiyatronun 21’inci yüz yılda geliştiğini ve bu gelişimde TJN’nin büyük katkıları olduğunu kaydetti. Sağlam, devamla şunları söyledi: “Kürt dili asimilasyonla, soykırımla yüz yüze kalmış bir toplumun dilidir. Dolayısıyla yok olma ile karşı karşıya kalmış bir dilin tekrar yaşam bulması için tiyatroların elbette ki büyük bir etkisi vardır. Çünkü yazılı eserlerin edebi yönüyle dile bir katkısı var. Bu anlamda tiyatronun dili geliştirme üzerine büyük bir katkısı var.”
KÜRTLERİN KENDİNE HAS OYUNLARI
Kürtlerin kendine has orijinal tiyatro oyunlarının olduğunu kaydeden Sağlam, Kürtlerin tiyatro tarihinde qırdık (Kürtçe stand-up), gağan (Kürt Alevileri tarafından hicri takvime göre yeni yıla girişinde yapılan kutlama) oyunlarının otantik ve gelenekselleşmiş şekilde halkın karşısına çıktığını dile getirdi. Sağlam, “Kürtler, 19 ve 20’nci yüzyılda yarattıkları eserlerle bir biçim, form yakalamaya çalışmışlardır. Bunu da Kürtçe tiyatrolarla yapmışlardır. Başta ağır gelse de zamanla aslında seyircisini yakalamıştır. Şu an Kürtçe yazılan birçok eser, Kürtçe tiyatro olarak sahnelenmektedir” şeklinde konuştu.
“KÜRT TİYATROSU İVME KAZANDI”
Kürt tiyatrosunun politik bir seyirciye sahip olduğunu ifade eden Sağlam, Kürt tiyatrosunun son yıllarda büyük bir ivme yakaladığını belirtti. Sağlam, “Kürt tiyatrosu daha önce Başur Kurdistan’da tiyatro gruplarına rastlarız. Kuzey Kürdistan’da 1950’lerde biraz ivme kazansa da aslında 2000’lerde daha fazla yükseldiğini ve seyirciyle daha çok buluştuğunu belirtebiliriz. Yapılan eserlerde genelde politik içerikli olup iktidarı zorlayan, politik göndermeler yapan ve seyircisinin de duygularını dile getiren bir yerde duruyor. Örneğin son yıllarda özellikle dikkat ederseniz Amed Şehir Tiyatrosu’nun yaratımları var. TJN hali hazırda oynadığı üç eseri var, Bêru, Lîstık ve Tenê Ez. Bu kurumlar, Başur Kürdistan’da da geçen yıl ödüllendirildiler, en iyi oyun ödülünü aldılar” diye belirtti.
ATÖLYELERİN İÇERİĞİ VE KAYITLAR
TJN’nin pandemiden kaynaklı duraksadığını belirten Sağlam, artık yeni bir tiyatro atölyesinin elzemleştiğinin altını çizdi. Sağlam, “Kürt tiyatrosu yapmak isteyen gençlerin talep ve isteği doğrultusunda İstanbul’da atölye çalışması başlattık. Kayıtlarımız 10 Ekim’de başladı, 25 Kasım’a kadar devam edecektir. Kayıt başvurularını Beyoğlu’nda bulunan Mezopotamya Kültür Merkezi(MKM) alıyor. Atölyelerimizi Aralık ayında başlatmayı düşünüyoruz. Bu atölyelerin içeriği de çok güçlü olacak. Örneğin yaratıcı drama, temel hareket kuramı, jonglör ve temel oyunculuk gibi konular ders içeriklerinden bazılarıdır. Biz bu süreci 6 aylık olarak öngörüyoruz. Ayrıca 6 ayın sonunda oyuncularımızla birlikte bir oyun oynamayı düşünüyoruz ve bu oyunla da atölyeyi sonlandırmayı planlıyoruz” ifadelerine yer verdi.
KÜRT ÖĞRENCİLERE ÇAĞRI
Kürt öğrencilere çağrıda bulunan Sağlam, TJN geleneğinin sürdürülmesini talep etti. Sağlam, sözlerini şöyle tamamladı: “Kürt tiyatrosunun gelişiminde Kürt gençlerinin tiyatroya yönelmesini sanat anlamında ilerleme ve toplumsal düzeyinin gelişmesi için gençlerin tiyatroya yönelmesini talebimiz ediyoruz. Gençlerin bunu kaçırmamasını diliyoruz.”
MA
