Devlet Su İşleri (DSİ) 10. Bölge Müdürlüğü tarafından, Şırnak’ın (Şirnex) Uludere (Qileban) ilçesine bağlı Şenova (Sêgirk) beldesinde baraj yapılması planlanıyor. Beldeden geçen Hêzil Çayı üzerine yapılması planlanan barajın ismi ise Şenova Barajı olarak geçiyor. Baraj projesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu “gerekli değildir” raporu hazırlandı. Yapılacak olan barajın Silopiya (Silopi) ilçesine su aktarımı ve kum ocakları için yapılması planlanıyor. Barajın yapılacağı yer doğal güzelliğiyle dikkat çeken Heftbori bölgesi. Heftbori, bölge halkı tarafından piknik ve gezi amaçlı sık sık ziyaret edilen yerlerden biri.
Şenova Barajı, Hidroelektrik Santrali (HES), Silopi (Silopiya) Ovası sulaması, malzeme ocakları, kırma-yıkama-eleme tesisi ve hazır beton santrali gibi çok sayıda bileşeni kapsayan bir mega proje olarak faaliyete geçecek. Barajın tamamlanmasıyla birlikte, binlerce hektarlık tarım ve mera alanını doğrudan etkilenecek, su kaynakları da tahrip edilecek.
TARIM VE HAYVANCILIK TEHDİT ALTINDA
ÇED raporuna göre, proje kapsamında yapılması planlanan barajın göl hacmi 10 milyon metreküp suyu geçiyor. Barajla birlikte bölgede kurulacak HES, Silopi Ovası’nda sulama sistemlerini de kapsayacak şekilde planlanmış durumda. Proje ayrıca kalker ve kil ocakları, hazır beton üretim tesisi ve maden işleme tesislerini içeriyor.
BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK İÇİN RİSK OLUŞTURUYOR
Hazırlanan ÇED raporunda, proje alanının yer aldığı bölgede bulunan tarım arazileri, mera alanları, ormanlık sahalar, su kaynakları, bitki ve hayvan çeşitliliği ve koruma altındaki doğal varlıklar tek tek listelendi. Ancak raporda, projenin özellikle kırsal yerleşimler üzerindeki sosyal ve ekonomik etkilerine dair değerlendirmelerin yetersiz kaldığı görülüyor. Proje sahası ve etki alanı içinde yer alan yerüstü ve yeraltı su kaynaklarının durumu da raporda yer aldı. Baraj ve HES’in kurulacağı havzanın, uzun yıllar boyunca hem içme hem de tarımsal sulama için kullanılan önemli bir su rezervi olduğu belirtilirken, bu su kaynaklarının debi ve kalite ölçümleri ise kısa süreli olacak.
HALKIN ARAZİ ALANLARI KAMULAŞTIRILACAK
Hazırlanan ÇED raporunda proje alanında bulunan arazilerin büyük bir kısmının özel mülkiyet olduğu ve kamulaştırma sürecinin başlatılacağı belirtildi. Ancak bu sürecin nasıl yürütüleceği ve köylerde yaşayan yurttaşların geçim kaynaklarına ne olacağına dair detaylı bilgi yer almadı. Aynı bölgede daha önce benzer projeler nedeniyle yaşanan zorunlu göçler ve geçim sıkıntıları, bu projeyle yeniden gündeme gelmiş oldu. Projenin hem ekolojik denge hem de bölgesel kalkınma açısında ciddi tehditler barındırdığı belirtiliyor. Ayrıca proje alanının yakın çevresinde yer alan koruma statülü alanlar, kültürel sit alanları ve arazi kullanım kabiliyeti yüksek tarım alanları da ciddi şekilde etkilenecek.
EKOLOJİ PLATFORMUNDAN UYARI
Şırnak Ekoloji Platformu ÇED raporunun hazırlanmasına tepki göstererek, “Barajın yapılacağı yer su varlığı açısından belki de bölgenin en güzel su varlığı olarak nitelendirilmektedir. Heftbori su varlığının etkisi; Turizm açısından insanların sık sık gittiği ve bölgeyi dünyaya tanıtan bir yer olarak bilinmektedir. Heftbori bölgesi orman varlığı açısından da zengin bir yer olarak bilinmektedir. Baraj yapımı ile birlikte ne kaybedeceğiz; Artık temiz bir su varlığından bahsetmek mümkün olmayacaktır. Baraj yapımı ile birlikte bölgede bulunan diğer canlı türlerinin yok edilmesi demektir. Baraj yapımı için binlerce ağaç kesimi yapılacaktır. Dinamit gibi patlayıcılarla bölgenin oksijen açısından zengin olan havası tamamen kirlenecek ve zehir salacaktır. Bölgenin doğal güzellikleri sular altında kalacaktır. Geri dönüşü olmayan biyolojik çeşitlilik yok olma tehlikesi ile yüz yüze bırakılmaktadır” ifadelerine yer verdi.
Zeynep Durgut / MA
