Halkların Demokratik Partisi (HDP) Engelliler Komisyonu Eşsözcüleri Hatice Betül Çelebi ve Musa Piroğlu, Maraş merkezli depremlerde meydana gelen yıkımın ardından engellilerin sorunlarına ilişkin basın açıklaması yayınladı. Sekiz günlük alan çalışmasının sonucunda pek çok ilde yaşanan organizasyonluk halinin bölgede engellilere yönelik önceden hazırlanan bir afet planının olmadığına dikkat çekilen açıklamada, Birleşmiş Milletler (BM) Engelli Hakklarına İlişkin Sözleşmenin 11’inci maddesinde yer alan “Doğal afet ve acil durumlarda engelli kişilerin korunmalarının sağlanması için harekete geçilmesi gerekmektedir” ibaresi hatırlatıldı.
ENGELLİLERE YÖNELİK ÖNERİLER
Depremle birlikte oluşan enkaz ve beraberindeki ağır kış koşullarının engelli, yaşlı, kronik hasta ve nadir hastalığa sahip bireyler için tolere edilemez olduğuna dikkat çekilen açıklamada, bu süreçte yaşanan mağduriyetlerin giderilmesi için önerilere yer verildi.
Bu kapsamda yapılan öneriler şöyle ifade edildi: “Engelli yurttaşların ivedilikle tespitinin yapılması, yaşadıkları konutlardaki hasar durumunun belirlenmesi, barınma imkanı kalmayan engelli yurttaşların, engellilik durumları ve öznel koşulları gözetilerek, ya bulundukları yerleşim yerlerinde ya da talepleri dahilinde uygun koşulların sağlanacağı başka illerde aileleriyle birlikte konaklama imkanları oluşturulmalıdır. Depremzedeler için oluşturulacak geçici yerleşim birimlerinde, çadır/konteyner kentlerde engelli ve yaşlı nüfusun ihtiyaçları gözetilerek yapı, yol, WC düzenlenmesi yapılması önemlidir. Fiziki erişilebilirlik sorunu olmayacak şekilde bir planlama yapılmalıdır. Psiko-sosyal destek çalışmaları sistematik bir şekilde ve acil olarak sunulmalıdır. İşitme engelli bireylerin iletişimi ve rehabilitasyonu için deprem illerinde ve çadır kentlerde işaret dili ile anadilde destek sağlayabilecek, Kürtçe ve Arapça konuşacak tercümanlar görevlendirilmelidir.
ENGELLİLERİN İHTİYAÇLARI ÜCRETSİZ OLARAK KARŞILANMALI
Deprem anında ortaya çıkan yaralanma ve engellilik durumları ile daha öncesinde engellilik durumu olan bireyler için tekerlekli sandalye, baston, Temiz aralıklı kateter işlemi için kullanılan tek kullanımlık kateter, sonda, sonda torbası, havalı yastık, havalı yatak, hasta bezi, yatak yarası bakım ürünleri, pansuman için gerekli tıbbi ve sarf malzeme ve ilaçları, kolostomi malzemeleri, hijyen malzemeleri, ihtiyaç duyulan tüm tıbbi medikal malzemeler ve ilaçlar, işitme engelli bireyler için işitme cihazları ile görme engelliler için beyaz baston, akıllı telefon vb. araç gereçler gecikmeksizin ücretsiz olarak karşılanmalıdır. Bulundukları illerde diyaliz imkanı kalmayan diyaliz hastalarının, solunum ve profesyonel tıbbi destek ortamına gereksinim duyan SSPE ya da SMA’lı bireylerin, serebral palsi, omurilik felçlisi ve kas hastalarının sağlık ve rehabilitasyon hakları korunmalı, mağduriyetleri önleyecek hızlı ve bireyselleştirilmiş organizasyonlar yapılmalıdır. Çölyak, Fenilketonüri gibi özel diyet gerektiren durumdaki yurttaşların beslenme ihtiyaçları tespit edilerek ücretsiz ve ivedi olarak karşılanmalıdır.
ERİŞİLEBİLİRLİK MEVZUATI UYGULANMALI
Güvenlik alanlarını yitiren ve rutinlerinden kopan nöroçeşitli bireylerin yaşadıkları travmaların nörotipik bireylerden çok daha ağır etkiler yaratabilme ihtimali, bu bireylerin aileleriyle birlikte öznel koşullarına cevap olacak barınma mekanlarının acilen oluşturulmasını zorunlu kılmaktadır. Özellikle otistiklere yönelik sunulması gereken kamu hizmetleri ve destekler kesintisiz ve ücretsiz olarak sürdürülmelidir.
Görme engelli bireylerin talepleri doğrultusunda tüm temel ihtiyaçları adreslerine teslim edilmelidir. Depremde yaralanan ve kalıcı olarak engellilik durumu oluşan bireyler için gerekli rapor işlemleri kolaylaştırılmalı, her türlü sosyal haklar ve ekonomik destekler geciktirmeden ulaştırılmalı, bölgedeki engelli yurttaşların tamamına her ay koşul aranmaksızın asgari ücrete eşdeğer ‘Temel Yurttaşlık Geliri’ ödenmelidir. Yıkılan şehirlerimizin yeniden inşası, erişilebilir ve evrensel tasarıma uygun olarak planlanmalıdır. Yaşadığımız bu tarifsiz acılardan çıkarılan derslerle ve yıllardır erişilebilir olmayan kentsel dönüşümün topluma ve yaşama yönelik bir saldırı olduğu bilinciyle erişilebilirlik mevzuatı uygulanmalıdır.”
“NEOLİBERAL POLİTİKALAR ENKAZA DÖNÜŞTÜ”
Neoliberal politikaların yozlaşmış sisteminin enkaz dönüştüğüne dikkat çekilen açıklamada, “Günlerdir büyük bir ferasetle tek vücut olmuş toplumsal dayanışma, yeniyi inşa edecek toplumsal birliğin ve ekolojik, eşit ve erişilebilir yeni bir yaşam hayalimizin yaklaştığının da en büyük habercisidir” denildi.
MA
