İktidarın savaş politikalarıyla her geçen gün derinleşen ekonomik kriz, halkı yoksullaştırmaya devam ediyor. Ocak ayı başında bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG), yıllık enflasyonu yüzde 137,55; Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ise yıllık enflasyonu yüzde 64 olarak açıkladı. ENAG ve TUİK verileri arasında yüzde 73 gibi bir fark bulunurken, çarşı ve pazarlarda ise fiyatlar katlanarak yoluna devam ediyor.
Ekonomiye dair mikrofon uzattığımız Vanlılar, geçinemediklerini, yaşanan krizin iktidarın savaş politikalarından kaynaklandığını belirterek, bir an önce çözüm istediklerini belirtti.
TARIMA DEĞİL SAVAŞA YATIRIM
Yaşanan ekonomik kriz nedeniyle artık geçinmenin mümkün olmadığını belirten Mehmet Selim Aydemir, “Ekonomi tepetaklak olmuş, öyle bir şey ki zenginler daha zengin, fakirler daha fakir olmuş ve ekmek bile bulamaz hale gelmiş. Faturalar zaten yüzde 200 zamlandı, bununla birlikte temel tüketim maddelerinde de aynı şekilde zamlar var. Krizin ana sebebi savaş. Ülkenin savaşa ayırdığı para; tarımı, hayvancılığı, ekonomiyi bitirdi. İnsanlar mazot alıp tarlayı süremiyor, saman ve yem alıp hayvan besleyemiyor” dedi.
“GEÇİNEMİYORUZ”
Geçen yıl otlu peynirin kilosunu 60 liradan sattığını, bu sene ise fiyatın 3 katına çıktığını kaydeden Burhan Ay ise, zamların zülüm olduğunu ifade etti. Yem, ot fiyatlarının yükselmesi nedeniyle peynir fiyatının 3 kat zamlandığını kaydeden Ay, “Geçen yıl 10 kilo peynir alan yurttaşlar, bu yıl 3 kilo bile alamıyor” dedi.
“Geçinebiliyor musunuz?” sorusuna “Ne geçinmesi, geçinme mi kaldı?” diyerek yanıt veren Ahmet Alataş, elektrik faturasının 700, doğalgaz faturasının da 2 bin TL civarında geldiğini söyleyerek, “Zaten mutfak masrafına 10 bin TL bile yetmiyor. Emekli olmama rağmen halen mecburen inşaatlarda çalışmak zorunda kalıyorum. Buna rağmen geçinemiyorum” diye konuştu.
ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA ÇALIŞIYOR
Sevgi Taş ise, ekonomik şartlar nedeniyle batı illerine göç ettiklerini ancak yaşanan kriz nedeniyle geçinemediklerini ve faturalarını ödeyemez hale geldiklerini belirtti. Yaşanan krizin herkesi etkilediğini söyleyen Taş, bu gidişatın değişebileceğini inandığını anlattı.
Lokantada çalıştığını ve asgari ücretin altında maaş aldığı bilgisini paylaşan İskender Avcı da, mutfağına yiyecek bir şey alamadığını söyledi. “AKP’den şikâyetçiyim” diyen Avcı, krizin en tem sorumlusunun da AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olduğunu belirtti. Krizden çıkış yolunun iktidarın değişmesinden geçtiğini kaydeden Avcı, “Artık bu sistem ve iktidar değişmeli. Geçinemiyoruz. Her yıl bir önceki yılı arattırıyor” diyerek tepki gösterdi.
“KRİZİN NEDENİ SAVAŞ”
Ekonomik krizin dibe vurduğunu belirten Hasan Umar adlı esnaf ise, kira fiyatlarının yüksek olması nedeniyle kirasını ödeyemez durumda olduğunu belirtti. Umar, yaptığı esnaflık işinde kar oranının yüzde 70’lerden yüzde 10’a kadar düştüğünü belirterek, esnaflığın yapılamayacak noktaya geldiğini söyledi. Krizin iktidarın savaş politikalarından kaynaklandığına dikkat çeken Umar, “Sürekli kaos ortamı yaratılıyor. Şüphesiz şunu diyebiliriz; yaratılan siyasi sorunlar sonucunda ekonomik ve toplumsal sorunlar ortaya çıkıyor. Zaten siyasal sorunların başında da Kürt sorunu geliyor. Kürt sorunun çözülememesinin temelinde savaş yatıyor. Kürt sorunun da çözüme gidilmeyip savaşın yaşanması kendiliğinden zaten ekonomik krizi doğuruyor” diye konuştu.
Çözümün hakların birlikteliğini esas alan demokratik bir sistemden geçtiğinin altını çizen Umar, “Türkiye’deki demokrasi, insan hakları ve diplomasi sorunları diyalogdan geçer. Savaş yerine diyaloga gidildiğinde tüm sorunlar çözülebilecek niteliktedir” dedi.
“KRİZ BÜYÜYECEK”
Her gün çalışmak zorunda olmasına rağmen geçinemediğini kaydeden Ali Özbek, şöyle konuştu: “Masrafların altından çıkamıyoruz. Geçim zor olmuş ve insanlar iş yapamaz hale gelmiş. ‘Al beşe ver beşe, lanet gelsin bu işe’ durumuna gelmişiz. Kriz daha da büyüyecek ve fakir daha da fakirleşecek”
Esnaflık yapan Kadir Koyuncu isimli genç ise, “Çalışıyoruz ama kazanamıyoruz. Kazanmak yerine eldekileri çıkarıp borçları kapatmaya çalışıyoruz. Kredi ve faturaları ödemek için telefonumu satmak zorunda kaldım” dedi.
Cengiz Özbasar – Berivan Kutlu / MA
