İnsan Hakları Derneği (İHD) Merkezi Hapishane Komisyonu verilerine göre, Türkiye ve Kurdistan’daki cezaevlerinde 651’i ağır olmak üzere bin 517 hasta tutuklu bulunuyor. İnsan hakları savunucuların tüm çağrılarına rağmen tahliye edilmeyen hasta tutuklulara, “kelepçeli muayene”, “ağız içi arama” gibi uygulamalar dayatılıyor. İnsan onuruna aykırı bu dayatmayı kabul etmeyerek hastaneye ve ya revire çıkmayı reddeden tutuklular, sağlığa erişim hakkından mahrum kalıyor.
SÖZLEŞME İHLAL EDİLİYOR
Oysa Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS) yer alan tutuklu ya da hükümlülerin sağlık hakkına dair yer alan maddeler, Türkiye’nin açık bir şeklide sözleşmeye uymadığını ortaya koyuyor.
AİHS’nin 3’üncü maddesinde, “Devlet, bir kişinin insan onuruyla bağdaşan koşullarda alıkonmasını, tedbirin infazına yönelik yol ve yöntemin kişiyi, alıkonmanın doğasında kaçınılmaz olarak bulunan sıkıntı düzeyini aşacak yoğunlukta ızdırap ve zorluğa maruz bırakmamasını, infazın pratik gerekliliklerini dikkate alarak, diğer şeylerin yanı sıra kişiye gerekli tıbbi yardımı sağlamak suretiyle, sağlık ve refahının yeterince sağlandığını güvence altına almakla yükümlüdür…” ifadeleri yer alıyor.
“İNSAN ONURUNA YAKIŞMAYAN UYGULAMA”
Adana Kürkçüler F Tipi Kapalı Cezaevi’nde var olan “kelepçeli muayene” dayatmasına bir de 2021 yılında devreye konulan “ağız içi aramanın” dayatılmasıyla, hasta tutukluların tedavi ve sağlığa erişim hakkı engelleniyor. Adana Kürkçüler F Tipi Kapalı Cezaevi’ndeki tutuklular, aile ve avukatları aracığıyla verdikleri bilgilerde, hastaneye gidiş ve gelişlerde “ağız içi arama” dayatmasına maruz kaldıklarını belirterek, “Hastaneye gitmek isteyen arkadaşlarımız cezaevi giriş ve çıkışlarında insan onuruna yakışmayan ‘ağız içi arama’ dayatmasına maruz kalıyor. Bu dayatmayı kabul etmeyen hasta arkadaşlarımız hastaneye gidemeyerek, tedavi hakları engelleniyor. Bu dayatmanın son bulması gerekir” diye aktardı.
TECRİT SİSTEMİ
Çukurova Tutuklu Aileleriyle Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği (Çukurova TUAY-DER) yöneticisi Ergin Altuntaş, Adana Kürkçüler F Tipi Kapalı Cezaevi’ndeki hasta tutukluların durumuna dikkat çekerek sağlık haklarının engellendiğini belirtti. Yaşanan hak ihlallerin temelinde PKK Lideri Abdullah Öcalan’a uygulanan tecridin bir sisteme dönüşmesi olduğunu belirten Altuntaş, tecridin sona ermesiyle hak ihlallerine de son verileceğine işaret etti.
Adana Kürkçüler F Tipi Kapalı Cezaevi ve Tarsus Kampüs Cezaevi’nden hasta tutukluların Ereğli Yüksek Güvenlikli Cezaevi ve Antalya Yüksek Güvenlikli Cezaevi’ne sevk edildiklerini ve burada tekli hücrelerde tutulduklarını aktaran Altuntaş, hasta tutukluların tedavilerinin engellendiğini de ekledi.
HASTA TUTUKLULAR
Tarsus Kampüs Cezaevi’nde Abdulaziz Özdemir, Mehmet Abay ve Suphi Aydın, Adana Kürkçüler F Tipi Kapalı Cezaevi’nde de Kemal Özelmalı’nın ağır hastalıkları olduğuna değinen Altuntaş, “Abdulaziz Özdemir 30 yıllık tutuklu olup, ileri derecede kalp ve mide rahatsızlığı var. Mehmet Abay 25 yıldır cezaevinde olup, sara, yüksek tansiyon ile şeker hastası. Suphi Aydın, 6 yıllık kesinleşmiş cezası var. Böbrek hastası olup, günlük diyaliz cihazına bağlanması gerekiyor ancak idare tarafından engelleniyor” diye belirtti.
WERNİCKE KORSAKOFF SENDROMU
Tedavisi engellenen hasta tutuklulardan birinin de B1 vitamini eksikliği sonucu beyinde bozulmaların gerçekleşmesi ile ortaya çıkan nörolojik bir bozukluk olan “Wernicke Korsakoff Sendromu” Kemal Özelmalı olduğunu ekleyen Altuntaş, “Kemal Özelmalı, Wernicke Korsakoff hastası olup, sol ayağı yaralanmadan kaynaklı sakat olup; kol, boyun ve bacaklarında kramp oluşması nedeniyle denge problemi yaşayarak, günlük ihtiyaçlarını da diğer tutukluların yardımı ile sağlayabiliyor. Kurumumuz, İHD, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) ve Meclis’e başvurular yaptı. Ancak tüm girişimlerimize rağmen sonuç alamadık” dedi.
“PAZARLIK YAPMADAN SERBEST BIRAKIN”
Adana Kürkçüler F Tipi Kapalı Cezaevi’nde kelepçeli muayene ve “ağız içi arama” dayatmaları nedeniyle hasta tutukluların tedavi haklarının gasp edildiğini ifade eden Altuntaş, bu durumun insan hakları ihlali olduğunu söyledi. Bu uygulamaların, insan onuruna aykırı olduğunu belirten Altuntaş, “İnsanların sağlığa erişim hakkı vardır ve hiç kimse bu hakkı engelleyemez. Derhal hiçbir pazarlık yapılmadan hasta tutuklular serbest bırakılmalıdır” diye konuştu.
MA
