ABD Başkanı Donald Trump, 13-16 Mayıs tarihleri arasını kapsayan ilk resmi Ortadoğu ziyareti dün başladı. Ziyaret, Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni kapsayacak. 4 günlük ziyaertin ilk durağı Suudi Arabistan oldu. Suudi Arabistan ziyaretinde veliaht prens Muhammed bin Selman’la görüşen Trump’ın ajandasında, Gazze ve İran olmak üzere bölgedeki gelişmeler ile ekonomik ortaklıklar yer alacak. Trump’ın bugün Suudi Arabistan’da, Heyet Tahrir el Şam’ın lideri ve geçici Suriye hükümetinin başkanı ilan edilen Ahmed El Şara’yla görüşmesi bekleniyor.
Trump’ın ziyaretini değerlendiren gazeteci Aykan Sever, Trump’ın ikinci kez geldiği iktidarda, attığı bir dizi adımda başarısız olduğunu söyledi. Çin’e karşı başlattığı ve kendini gümrük vergilerinde gösteren ticaret savaşında geri adım atmak zorunda kaldığını ifade eden Sever, Filistin ve Yemen’de de başaralı olamadığını dile getirdi. Sever, “ABD, Çin karışında hedefine ulaşamadı ve geri adım attı şimdilik. Öte yandan Trump son dönemde Ortadoğu’yla ilgili olarak Filistin meselesine dair bir çözüm bulamayışı, Yemen’deki Husilere saldırdı bundan başarılı olamadı ve anlaşmak zorunda kaldı. Buradan bakıldığı zaman Trump’ın Ortadoğu’ya yaptığı bu gezi özetle ‘inisiyatif bende’ mesajı vermek istiyor. Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Suudi’yle yapılacak görüşmelerde de daha çok ticari anlaşmalar imzalanacak” ifadelerini kullandı.
‘TRUMP ARAP SERMAYESİNİ İSTİYOR’
Trump’un ziyaretle Arap sermayesini ABD’ye çekmek istediğini kaydeden Sever, “Trump iktidara gelir gelmez, ‘Suudi Arabistan’a 1 trilyon dolar civarında yatırım yapmalı” dedi. Bu ziyaret o rüşvetin karşılığıydı. Trump, daha öncede Katar’dan da bir başkanlık uçağını hediye olarak aldı. Bu Amerikan diplomasisine aykırı, ama Trump kişisel bir tatmin bekliyor. Trump bir yandan Arap sermayesini çekmek isterken diğer taraftan da tekrar bir güven kazanmak istiyor. Ama bu kolay değil, çünkü bölgedeki Arap ülkeleri çok uzun zamandır ABD’ye güven duymuyorlar. Özellikle de Filistin meselesinin bundan etkili olduğunu söylemek mümkün” diye konuştu.
‘COLANİ TRUMP’TAN GÜVENCE İSTİYOR’
Uluslararası güçlerin Ortadoğu’daki savaş politikalarını daha fazla büyütemeyeceklerini söyleyen Sever, Bu nedenle Trump görece de olsa barışçıl süreçleri teşvik edebilir. Bu hafta Ukrayna ve Rusya arasında yapılacak görüşmelere yaklaşımın pozitif ve teşvik edici olması da bu politikayla bağlantılıdır. Benzer görüşmeler İran için de geçerli. Sürmekte olan nükleer enerji görüşmeleri geçen hafta Umman’da yapıldı. Her iki tarafta yapılan görüşmenin olumlu geçtiğini söylese de İran’ın teslim olmasıyla sonuçlanmasa Trump kolay kolay saldırmaktan vazgeçmezdi. Bu benzer durum Suriye içinde geçerli. Suriye Geçici Hükümeti Başkanı Ahmed El Şara’nın (Colani), bugün Tramp’la bir görüşme yapması bekleniyor. Colani, Trump’tan güvence almak istiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Trump’tan Suriye’deki ambargonun kaldırılması için talepte bulunduğu belirtiliyor. ABD ve İsrail Colani’nin kendi kontrollerinde olmasını istiyor. Erdoğan’a yakın olmasını istemiyorlar” şeklinde konuştu.
PKK’NİN KONGRESİ VE YANSIMALARI
PKK’nin “yeni bir başlangıç” diye duyurduğu kongre kararlarının Ortadoğu’daki olası yansımalarını değinen Sever, ABD’nin bu kararların yansımalarını kendi lehine çevirmek isteyeceğini ifade etti. Sever, “PKK’nin silahlarını bırakması sonrası İsrail’in Türkiye’ye dönük olumsuz algısı değiştirebilir. Bu durum İsrail ve Türkiye arasındaki gerginliği azaltabilir. Sonuç itibariyle İsrail her ne kadar Kürtlere dönük bazı olumlu açıklamalar yapsa da doğrudan Türkiye’ye karşı politik bir arayışa girmedi. Bu gelişmelerin paralelinde İsrail ve Türkiye’nin biraz daha yaklaştığını söyleyebiliriz. İsrail’in ara ara Kürtlerin federasyon taleplerine olumlu yaklaşıyormuş gibi yapmasına rağmen Kürtlerin mevcut statüsüne dahi doğrudan destek verdikleri tutum içinde hiç olmadılar. Burada pragmatist yaklaşacaklarını düşünüyorum” diye belirtti.
MA / Esra Solin Dal
