Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Diyarbakır (Amed) İl Koordinasyon Kurulu (İKK), 6 Şubat’ta meydana gelen Maraş (Mereş) merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerin ardından, kentteki yapıların hasar durumu, kentsel dönüşüm ve yapılacak yeni konutların yerlerine dair Yenişehir ilçesinde bulunan Elektrik Mühendisleri Odası’nda (EMO) bilgilendirme toplantısı yaptı. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Amed Şubesi Eşbaşkanı Sedat Sever, kentteki hasarlı yapılara dair; Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Özgür Haktan Bozan, kentin jeolojik yapısına dair; İnşaat Mühendisleri Odası Eşbaşkanı Mahsum Çiya Korkmaz, hasar tespit çalışmalarına dair; Mimarlar Odası Şube Sekreteri Herdem Doğrul, yapı stokuna dair; Şehir Plancıları Odası Şube Eşbaşkanı Çekdar Taşkıran ise kentsel dönüşüme dair konuştu.
“4705 AĞIR, 3351 ORTA, 50 BİN AZ HASARLI”
Kentteki hasarlı yapılara ilişkin istatistiki bilgi veren Sedat Sever, yaklaşık 220 bin yapının mevcut olduğunu, depremin ardından bu yapıların 4 bin 705’inde ağır, 3 bin 351’inde orta, 50 bininde ise az hasar meydana geldiğini aktardı. Sever, kentte 26’sı yıkık yapının olduğunu, 64’ünün de acil yıkılması gerektiğini belirtti.
Sever, ilçe bazlı hasar durumunu dair şu bilgileri paylaştı:
– Yenişehir (Bajarê Nû): 250 ağır, 300 orta hasarlı
– Sûr: 510 ağır, 340 orta hasarlı
– Bağlar (Rezan): 385 ağır, 650 orta hasarlı
– Kayapınar (Peyas): 130 ağır, 135 orta hasarlı
– Bismil: 475 ağır, 215 orta hasarlı
– Çermik (Çermûg): 380 ağır, 230 orta hasarlı
– Çınar (Xana Axpar): 200 ağır, 140 orta hasarlı
– Çüngüş (Şankuş): 370 ağır, 175 orta hasarlı
– Dicle (Pîran): 130 ağır, 150 orta hasarlı
– Eğil (Gêl): 15 ağır, 20 orta hasarlı
– Ergani (Erxenî): 350 ağır, 150 orta hasarlı
– Hani (Hêne): 370 ağır, 120 orta hasarlı
– Hazro (Hezro): 65 ağır, 30 orta hasarlı
– Kocaköy (Karar): 65 ağır, 80 orta hasarlı
– Kulp (Pasûr): 420 ağır, 140 orta hasarlı
– Licê: 375 ağır, 240 orta hasarlı
– Silvan (Farqîn): 180 ağır, 180 orta hasarlı
“ETKİLİ ÖNLEMLERDEN BİRİ DENETİMDİR”
JMO Yönetim Kurulu üyesi Özgür Bozan, kent yapısına dair bilgiler ve yeni konutların yerlerine ilişkin şunları dile getirdi: “Yerleşim bölgeleri jeolojik kriterlere göre seçilmelidir. Riskli alanlar imara açılmamalıdır. Meydana gelen afet zararlarının azaltılabilmesi için etkili önlemlerden biri de denetimdir. Can ve mal güvenliğinin koruma altına alınması ve yürütülen işlerin daha kaliteli ve nitelikli olması ve iş gücü denetleme mekanizması ihtiyacı vardır. İmara esas jeolojik haritalama, raporlama, bina ve çeşitli mühendislik yapılarının yer seçimi, zeminin jeolojik yapısının jeoteknik özelliklerinin ve jeolojik çevre koşullarının belirlenmesi ve önlemlerin alınması için yürütülen çalışmalardaki sondaj çalışmaları mutlaka arazide yerinde denetlenmelidir. Kentimizde afete maruz kalan alanlar, dönüşüm gerektiren ve yeni yerleşim alanları tüm meslek disiplinlerince bilimsel normlara dayalı bir şekilde değerlendirilmelidir. Kent merkezinde ve tüm ilçelerde yapı envanteri çıkarılarak mağduriyet oluşturmadan kaçak yapılar ve mühendislik bakımından sorunlu yapılar kentsel dönüşüm sürecinde dahil edilmelidir. Hasar tespit ve zemin çalışmaları yapıldıktan sonra yeni imar planları yapılmalı, zemin, yapı tasarım dikkate alınarak bina kat yükseklikleri belirlenmelidir.”
“ARTIK BİLİME VE TEKNİĞE İNANIN”
Depremden sonra kentte yürütülen hasar tespit çalışmalarına ilişkin konuşan Mahsum Çiya Korkmaz, kent merkezinde bulunan ve depremde yıkılan Sözel Apartmanı’nın durumunu hatırlattı. Korkmaz, “O bina yedi katlıydı ama binanın yapısı sadece 4 kat üzerine inşa edilmişti. Kaçak yapılara dair imar affı yapılıp, yasal kılıf uyduruyorlar. Sonra çıkıp bizlerin kentsel dönüşüme karşı olduğumuzu söylüyorlar. Biz kentsel dönüşüme hiçbir zaman karşı çıkmadık. Biz sadece kentsel dönüşüm projelerinin yasalar çerçevesinde düzgün ve kent yararına olması gerektiğini savunduk. Diyarbakır’da ağır hasarlı yapılar çok yüksek. Burada yaşayan insanların sorunları ancak kentsel dönüşüm seferberliğiyle çözülür. Lütfen artık bilime ve tekniğe inanın. Hep beraber depremin hayatımızda ne kadar var olduğunu bilmemiz lazım” diye konuştu.
“KENTİN SAHİPLERİ ATANMIŞLAR DEĞİLDİR”
Rezan’da iptal edilen kentsel dönüşüme dair bilgiler Çektar Taşkıran, “Sur’da yapılan kentsel dönüşümü hepimiz çok iyi gördük. Kentin yapısına dair hiç bir uygunluğun olmadığını gördük. Biz bilinçsiz yapılan kentsel dönüşüme dair karşı olduğumuzu her seferinde söylüyoruz. Biz Bağlar’da kentsel dönüşüm projesine karşı olduğumuzu her seferinde dile getirdik çünkü orayı bir rant alanına dönüştürmek istiyorlardı. Projenin bilimsel hiç bir açığı ve planlama alanına dair herhangi bir bilgi aktarımı yoktu. Planlama çalışması çok küçük ve parçacıktır. Planın iptal olmasının tek sebebi bunların suç işlemesidir. Bundan dolayı mahkeme planı iptal etti” dedi.
Depremin ardından karşı çıkmalarına rağmen çadır kent kurulduğuna dikkati çeken Taşkıran, “Bizim bütün uyarılarımızı dikkate almadınız. Orada harcanan paranın hesabını verin. Harcanan parayla binlerce depremzedelerin ihtiyaçları karşılanabilirdi şimdi gelin bunun hesabını verin. Bu kentin asıl sahipleri atanmışlar değildir. Haklarımızı savunacağız” diye belirtti.
MA
