Siyasal, sosyal ve iktisadi kriz kadar konuşulmasa da sağlık sektöründeki kriz her geçen gün ağırlaşıyor. Pandemi süreciyle belirginleşen sağlık hizmetindeki kriz, çalışanlara iş yükü olarak döndü. Şırnak’ta hastaların hizmete ulaşımı neredeyse imkansız hale geldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2019 yılı verilerine göre hekim başına ortalama düşen hasta sayısı 517 iken bu sayı Şırnak’ta 925’e çıkıyor. Yine hemşire başına düşen hasta sayısı 420 iken kentte 781 olarak kaydedildi. Diğer sağlık personelinde ise Türkiye ortalaması 456, Şırnak’ta 808, ebe sayı bin 486 iken Şırnak’ta 2 bin 134’e çıkıyor. Beş yaş altı çocuk ölümlerinin oranı Türkiye ortalamasında 11,3 iken Şırnak’ta bu oran binde 16,6, 1 yaş altı bebek ölümlerinde ise Türkiye ortalaması 9,2 Şırnak’ta ise 13,5 olarak kayıtlara yansıdı. Resmi istatistiklere de yansıyan eksik ve kusurlu sağlık hizmeti kentte toplum sağlığının önemsenmediğini yansıtıyor.
Şırnak Tabip Odası Başkanı Ferhat Kara, kentteki sağlık hizmeti ve pandemiye ilişkin son durumu ajansımıza değerlendirdi.
EKSİK PERSONEL VE DONANIMSIZ HASTANELER
Kentte sağlık hizmetlerinde çok büyük eksikliklerin olduğunu ve bunun halk sağlığı boyutunda ciddi sorunlar yarattığını belirten Kara, “Kentimizde sağlık emekçilerinin istihdamı ve sağlık kurumlarının fiziki yapısında çok eksiklikler var. Personel sayıları ne yazık ki nüfusa orantılı değildir. Var olan sayılar Türkiye ortalamasının çok altındadır. Yine hastanelerin fiziki donanımlarında eksiklikler olduğunu görüyoruz. Bununla birlikte Aile Sağlığı Merkezlerinde de donanımsal eksiklikler var. TÜİK’in açıkladığı verilerden oluşan tabloya bakıldığı zaman kentimizdeki sağlık hizmetinin içler açısı durumu ortaya çıkıyor” dedi.
KADIN DOĞUM UZMANI ÇOK AZ
Kentte kadın doğum uzmanı, çocuk hastalıkları gibi beli başlı önemli bazı branşlarda çok ciddi eksikliklerin olduğunu vurgulayan Kara, “Örneğin Cizre Devlet Hastanesi’nde bazen günde 20 doğum oluyor fakat doktor sayısı 2 ya da 3 tane oluyor. Doktorlar hangisine yetişsin. Doğuma mı girsin, acile mi baksın, doğumhaneye mi baksın, sezaryene mi baksın ya da polikliniğe mi baksın? Doğal olarak yetişmeleri olanaksız. Yine önemli bir sorun sağlık ekipmanlarıdır. Ekipman eksikliği nedeniyle insanlar bir Emar (MR) için 2-3 ay randevu bulamıyor. Aynı şekilde ultrason içinde bazen 2 ay boyunca randevu bulunamıyor. Yine bazı cihazlar bir veya iki tane oluyor. Bu cihazlar bozulunca aylarca tamir edilmiyor. Örneğin Cizre Devlet Hastanesinde 1 buçuk 2 yıldır klima sistemleri bozuk ve hala da yapılmış değil. Tüm bunlar sağlık hizmeti sunmanın önünde ciddi sorunlardır” diye konuştu.
YANLIŞ SAĞLIK POLİTİKALARI
Kentteki sağlık personeli sayısının Türkiye ortalamasının altında olduğunu da ifade eden Kara, şöyle devam etti: “Kentimizde sağlık çalışanının bu kadar az olmasını iktidarda olanlara sormak gerekiyor. Hastanelerimiz 15-20 yıl önceki planlamaya göre oluşturulmuş ve bu günün şartlarına uyarlanmamış yerlerdir. Cizre Devlet Hastanesi 15-20 yıl önceye göre planlanmış fakat bugün Cizre’nin nüfusu iki katına hatta üç katına çıktı. Buna rağmen hastane kadro sayısı hala 15-20 yıl önceki gibidir. Aynı zamanda yeni hastanelerin oluşturulması konusunda da çok ciddi sıkıntıların olduğunu görüyoruz. Daha büyük kadın doğum hastaneleri, çocuk hastaneleri oluşturulması gerekirken hala yapılmıyor. Bölge olarak oluşturulması gereken hastaneler de rant kapısına dönüştürülüyor. Sağlık politikalarında sorun var. Bir hastane oluşturulurken hastanenin nereye yapılacağına bazı rant çevreleri karar veriyor ve bunlar birbiri ile uzlaşamıyor. Bu da halka olumsuz olarak yansıyor. Örneğin yıllardır Cizre’de bir devlet hastanesi yapılması planlanıyor fakat birilerinin rant kavgası yüzünden yapılamıyor. Hastane yerinin nereye yapılacağı, kimin arazisine yapılacağı, kimlerin arsalarının değerlenmesi anlayışı yürütüldüğü için maalesef bu hastane kurulamıyor ve halk sağlık hizmetine ulaşamıyor. Sağlıktaki bu aksaklıklar direk toplum sağlığına yansıyor.”
“HALK SAĞILIĞI GÖZARDI EDİLİYOR”
Şırnak’ta yaşanan bir diğer önemli sorunun ise son yıllarda giderek artan obezite, diyabet, hipertansiyon gibi hastalıklar olduğunu vurgulayan Kara, şunları söyledi: “Fiziksel aktivitelerin kısıtlanması obeziteyi tetikliyor. Yine fiziksel aktiviteler yapılmayınca insanlarda mide problemleri, bağırsak, bel, eklem problemleri yaşıyor. Alt yapı boyutunda halk sağlığının hiç düşünülmediğini görüyoruz. Şırnak’ta neredeyse hiçbir mahallede yeşil alanı artık bulamıyoruz. İnsanların koşup oynayabileceği ve spor yapabilecekleri hiçbir alanları oluşturulmuyor. Cizre gibi 150 bin nüfuslu bir ilçede hiçbir yerde spor alanı bulunmuyor. İnsanları spor yapmaya yönlendiriyoruz fakat halkın spor yapabileceği bir alan yok. Bu da Şırnak genelinde en önemli problemlerden bir tanesidir. Belediyeler, halk sağlığının boyutunu çok göz ardı ediyorlar. Bu aksaklık düzeltilmediği için bizler de çok fazla ilaç yazmak durumunda kalıyoruz. Özellikle mide ve ağrı kesicileri çokça yazmak durumunda kalıyoruz. Fiziksel aktivite boyutu olmadığı için halk sağlığında çok büyük problemler yaşıyoruz.”
Sağlık politikaların yarattığı aksaklıklar, sağlık hizmetinde çalışanları doğrudan etkilediğini sözlerine ekleyen Kara, “Sağlık sistemindeki bütün problemler hekimlerin üzerine yığılmış durumda. Bu sorunların sorumlusu olarak sağlık çalışanları görülüyor. Halk, sistem aksadığı zaman veya randevu alamadığı zaman bunun sorumlusu olarak biz sağlık çalışanlarını sorumlu tutuyor. Tedavi imkânı olmadığı zaman da yine bunun hesabını bizden soruyor. Tüm bunlar sağlıkta şiddete dönüşüyor ve sağlık çalışanları öldürülüyor” diye konuştu.
PANDEMİ TEDBİRİ YOK
Kentte korona virüs salgının çok hızlı yayılma olduğunu belirten Kara, sözlerini şöyle tamamladı: “Şırnak’ta genel olarak son zamanlarda hasta sayılarında yüzde 30-40 oranında ciddi bir artış var. Bize gelen yurttaşlar genel olarak gribal enfeksiyon belirtileriyle geliyor. Ateş, bel ağrısı, sırt ağrısı, öksürük, balgam, boğaz ağrısı, kırgınlık, halsizlik gibi semptomlarla geliyorlar. Biz artık bunları normal üst solunum yolu enfeksiyonu olarak değerlendiriyoruz. Bu kişileri hastaneye yönlendirdiğimiz de çok bakılmadığına şahit oluyoruz. Koronavirüse dair elimizde somut veriler yok. Kentte ne kadar test yapıldığına ve bu testlerde kaç kişinin pozitif olduğunu dair herhangi bir bilgi paylaşılmıyor. Test yapmak isteyen halka çok ciddi sıkıntıların çıkarıldığını biliyoruz. Testlerin yapılmadığını ve testlerin yapılmayarak pandemi de başarılı bir tablo çizilmeye çalışıldığını da görüyoruz. Başarıyı istatistiklere yığmak isteyen bir durum olduğunu düşünüyorum. Veriler paylaşılmadığı zaman halk da sanki salgın yokmuş gibi yaşıyor.”
Ömer Akın / MA
