Bölgede geçtiğimiz hafta etkili olan sağanak ve kar yağışıyla birlikte hava sıcaklıkları birçok kentte sıfırın altına düştü. Düşen hava sıcaklıkları gece ve sabah saatlerinde zirai dona neden oldu. Zirai don, bölge kentlerinde çiçek açan meyve ağaçlarıyla birlikte Malatya’daki kayısı bahçeleri de etkiledi. Malatya ve ilçelerinde 13-14 Nisan tarihlerinde havaların eksi 12 dereceye kadar düşmesinin ardından çiçek açan kayısılar don nedeniyle ötürü yandı. Dünya yaş kayısı üretiminde yüzde 11, dünya kuru kayısı üretiminde ise yaklaşık yüzde 70’lik bir paya sahip olan kentin üreticileri, kentteki rekolte beklentilerinin yaklaşık yüzde 80’inin yandığını, bu sebeple aldıkları kredilerin faizsiz ertelenmesini ya da bölgenin “Afet Bölgesi” ilan edilmesini istedi.
YAZIHAN İLÇESİ
Malatya’daki zirai dondan etkilenen Yazıhan ilçesinde kayısı üreticiliği yapan ve bahçesi soğuk havadan etkilenmesine rağmen ağaçları korumak amacıyla ilaçlama yapan çiftçilerden Atilla Şimşek, “Aşırı don olunca kayısı bir gecede yandı. Emeklerimiz boşa çıktı” dedi. Mazot, gübre gibi bütün girdilerin zaten pahalı olduğunu belirten Şimşek, “Üstüne birde kayısılar da yanınca belimiz tam büküldü” şeklinde konuştu.
MAZOTA ZAM
Geçen sene mazot fiyatının 5-6 TL civarında, bu sene ise 22 TL olduğunu söyleyen Şimşek, maliyetlerinin bu nedenle yaklaşık 4 katına çıktığını söyledi. Mazotun yanı sıra aynı şekilde ilaç ve gübrede de artış olduğunu belirten Şimşek, 2 defa yapılması gereken sulamanın da 1 sefere düşürüldüğünü kaydetti. Yaşanan donun Malatya ve ilçelerinde kayısı üreticilerinin tamamına zarar verdiğini belirten Şimşek, “Duyumlarımıza göre, bütün ilçelerde kayısı sıfırlandı. Hiç bir kayısı verimi olmayacak” diye konuştu.
“ÇİFTÇİLİĞİ BIRAKACAĞIZ”
Kayısıdan bu sene verim alamayacak olmalarına rağmen ilaçlama yapan Şimşek, şöyle konuştu: “Kayısı zaten yok. Derdimiz ağaçları kurtarmak. Krediyi zaten kaç senedir çekmişiz, ödeyemiyoruz. Her sene erteliyoruz. Bu sene de don bizi vurdu. Bırakacağız çiftçiliği, başka işlere bakacağız. Seneye kadar biz bu ağacı nasıl idare edeceğiz. Yarın sulama parası gelecek. Çift sür, gübreyi at. Bunlar hepsi yüksek masraf. Çiftçinin elinden tutan yok, çiftçi kendi başına kalmış durumda. Herkes alternatif bir şey bakıyor. Devletin bize sigortanın dışında yardım etmesi lazım. Dondan dolayı destek vermesi gerekir, yoksa çiftçi seneyi atlatamaz.”
GİRDİLER ARTTI
Kayısı çiftçilerinden Mehmet Tuncel ise kayısıların tutup tutmamasının önemli olmadığını, aynı masrafı ağaçlara yapmak zorunda olduklarını söyledi. Ağaçları korumak için bakımını yapmak zorunda olduklarını belirten Tuncel, “Çiftçi olarak mağdur ve çok zor durumdayız. Bahçenin bakımı çocuk bakımı gibi çok zor. Bahçeyi sürmek zorundasınız. Vefa suyunu veriyorsunuz, 2-3 defa gübreleme yapmalısınız. Yılda en az 5 defa ilaçlama yapmak zorundasınız” dedi.
Girdilerin çok pahalılaştığını belirten Tuncel, geçen sene 150 TL’ye aldıkları gübreyi, bu sene 750 TL’ye; 6 TL’ye aldıkları mazotu ise bu sene 22 TL’den aldıklarını söyledi. Herhangi bir devlet desteği alamadıklarını belirten Tuncel, çiftçilerin bu nedenle kendi haline bırakıldığını söyledi. Çiftçilerin örgütlenemediğini, kooperatifleşemediğini belirten Tuncel, “Malatya’nın yüzde 80’inin geçimi kayısı. Kayısının da bu sene yüzde 80’e yakını yanmış durumda. Malatya ovalarında Yazıhan, Akçadağ, Doğanşehir gibi bütün bölgelerde kayısı yandı. Çiftçi zor durumda. Ürün olmamasına rağmen ilaçlamayı yapmak zorundayız, aksi halde bahçemiz kuruyacak. Bahçe kurursa seneye ürün elde edemeyeceğiz” diye belirtti.
“MEVSİMLİK İŞÇİLER GELEMEYECEK”
Malatya’nın kayısı üretiminde ülkeye ekonomik katkıda bulunduğunu belirten Tuncel, “İhraç ediliyor, milyonlarca para geliyor. Malatya’da ayrıca sene de bir en az 70 bin mevsimlik işçi geliyor. Batman, Urfa, Diyarbakır her bölgeden işçiler geliyor, onların da rızkı bu sene kesildi” diye konuştu.
“KREDİ BORÇLARI FAİZSİZ ERTELENSİN”
Bölgenin “Afet bölgesi” ilan edilmesi gerektiğini belirten Tuncel, şunları söyledi: “Çünkü gübreyi alıyoruz borca, ilacı alıyoruz borca. 9’uncu 10’uncu ayda bunları ödemek durumundayız. Zirai kredi çekmiş durumdayız. Herkesin durumu bu şekilde. Kimi ilaçlama makinası alıyor, kimi traktör alıyor. Yarın bir gün bu zirai kredileri ödemek zorunda kaldığınızda ne yapacaksınız. Bu nedenle erteleme istiyoruz ama faizsiz erteleme istiyoruz.”
“AFET BÖLGESİ İLAN EDİLSİN”
Valiliğin komisyon kurarak alan çalışması yapmasını isteyen Tuncel, “Ne çiftçiyi düşünen var ne bakan var. Çiftçi gerçekten zor durumda. Kayısı üreticileri olarak özellikle bölgenin ‘afet bölgesi’ ilan edilmesini istiyoruz. Yoksa hepimiz hacizli olacağız. Çiftçiler üretimi bırakıyor diyorlar, ne yapsın çiftçi, tarımda bir destek yok. Yarın herkes sebzeye yönelecek. Üretim olmadığı zaman devlette kalkınamaz. Üretimde mutlaka ama mutlaka çiftçi desteklenmeli. Yetkililer gerçekten Malatya bölgesini düşünüyorsa, burayı ‘Afet Bölgesi’ ilan edip, bankalara olan borçlarımızı da faizsiz ertelemeli” dedi.
Müjdat Can / MA
