Yaşanan ekonomik kriz ve kurdaki dalgalanma nedeniyle kömür fiyatı bir hayli arttı. Havaların soğumasıyla birlikte ısınma ihtiyaçlarını kömür ve odun ile karşılayanlar yurttaşlar, yüksek zamlarla karşılaşırken, kömür satıcıları ise iflasın eşiğine geldi. Eylül’de yüzde 33.72 ile ayın zam şampiyonu olan kömüre, Ekim’de de yüzde 28.69 zam yapıldı. Böylece 2 ayda kömür fiyatları yüzde 72 zamlanmış oldu. Kömürün yanı sıra odun fiyatları da iki aydır artıyor. TÜİK verilerine göre, odun fiyatlarına 2 ayda yüzde 32.6 zam geldi.
27 İŞYERİ KALDI
Van Oduncular ve Kömürcüler Sitesi’nde 5 yıl önce 61 işyeri bulunurken, bugün ise sadece 27 esnaf kaldı. Kalan esnaflar ise yaşanan krizle birlikte kapanmanın eşiğine geldi.
TONU 3 BİN 500 TL
Sitede 25 yıldır kömür satışı yapan Abdurahman Tunç, yaşanan zamlardan dolayı bu yıl insanların perişan olduğunu belirtti. İlkbaharda bir ton kömürü 6 ay taksit ile bin 800 TL’ye, şimdi ise peşin fiyatına tonu 3 bin 500 TL’ye sattıklarını ifade eden Tunç, “Bizler kömürü Karadeniz’deki şirketlerden satın alarak buraya getiriyoruz. Kömürü dolarla, yani risk alarak alıyoruz. Biz dolar üzerinden borçlanıyoruz ve halen ilkbaharda borç aldığımız kömürün parasını ödeyemedik. Dolar ile alıp TL ile satınca çok büyük bir zarara uğruyoruz. Geçen yıl 2 bin ton kömür sattım ama bu yıl kış gelmesine rağmen sadece 150 ton kömür satabildim. İnsanlarda kömür alacak para da yok. Yoksulluk içerisinde olan insanlar bir ton kömüre 3 bin 500 TL nasıl ödesin?” diye sordu.
‘HERKES İFLASIN EŞİĞİNDE’
Türk lirasında yaşanan değer kaybı nedeniyle sattığı kömürden kar etmesi gerekirken 15 bin TL zarar ettiğini belirten Tunç, “Böyle devam etmesi halinde hiçbir iş yapamayacağız ve kapatacağız. Bu sitede 6 yıl öncesine kadar bin insan çalışıyor ve evine ekmek götürüyordu ama şimdi burada çalışılacak iş yok. Herkes artık iflasın eşiğine geldi. İnsanlar artık ithal değil, mecburen Şırnak kömürü satın alıyor” diye konuştu.
‘BU KIŞ KİMSE EVİNDE ISINAMAYACAK’
Ahmet Seyhan adlı esnaf ise 25 yıldır kömür işini yaptığını, ancak bu yıl yaşadıkları krizi hiçbir dönem yaşamadıklarını anlattı. Bir yıl öncesine kadar bin 600 TL satılan bir ton kömürün şu an 3 bin 500 TL’ye satıldığını kaydeden Seyhan, geçen yıl bir ton alan kişinin şu an 250 kilo kömür aldığını ifade etti. Bu kış insanların evinde ısınamayacağını ifade eden Seyhan, “Şu an biz kömür almaya kalksak hiçbir teminat kabul edilmiyor. Yani artık çek ve senet bitti. Kömürü bize satanlar, artık TL’yi bile kabul etmiyorlar. Eskiden kredi kartı ile peşin fiyatına taksit yapıyorduk ama artık o da kabul edilmiyor. İki gündür artık TL’yi hiçbir tedarikçi firma kabul etmiyor. Şu an kalitesiz ve ucuz olan Şırnak kömürü satılıyor” ifadelerini kullandı.
Dindar Karataş / MA
