İran’da kadınlara yönelik sistematik baskı ve hak gaspları derinleşirken, kadınlar özgürlük talepleriyle büyük bir direniş sergiliyor. Rejim, kadınların örgütlenme ve toplumsal taleplerini zorla bastırmaya çalışsa da kadın hareketleri “Jin, jiyan, azadî” sloganıyla demokratik toplum için mücadeleyi büyütüyor. Öte yandan, 13 Haziran’da İsrail-İran arasında başlayan savaş, kısa sürede geçici ateşkes ile sonuçlandı. Yaşanan savaş İran halkının hem de kadınların yaşamlarını derinden etkileyen karmaşık bir kriz ortamı yarattı.
Doğu Kürdistan Özgür Kadın Topluluğu (KJAR) Yürütme Kurulu Üyesi Rûken Nexede, İsrail-İran arasındaki savaş, rejimin iç baskısı ve kadınların verdiği mücadeleyi Mezopotamya Ajansı’na (MA) anlattı.
3’ÜNCÜ DÜNYA SAVAŞI
Rûken Nexede, bölgedeki savaşın sona ermediğini, yeni bir evreye geçtiğini, halkların bu sürecin içinde derin acılar yaşadığını söyledi. Rûken Nexede, hegemonik güçlerin bölgesel dönüşüm projesinin İran’da da büyük değişimi zorunlu hale getirdiğini vurgulayarak, “İslam Cumhuriyeti’ne yönelik saldırılarla başlayan 3. Dünya Savaşı, yeni bir evreye girmiştir. Savaşın toplum ve doğada yarattığı tahribat ve acılar henüz tam olarak görülememektedir. Savaş, birçok tarafça yönlendiriliyor ve farklı yöntemlerle sürdürülüyor. Bir yandan teknolojik bir sıcak savaş, diğer yandan özel savaş yöntemleriyle halkın en derin duygularına yöneliyor. Bazı taraflar bu savaşı devletin teslim olmasıyla sonlandırmak isterken, diğerleri halkı kendi saflarına çekmeye çalışıyor. Ancak halk hiçbir şey yapamaz duruma geldiğinde bu çaba sonuçsuz kalıyor” dedi.
YIKIM DERİNLEŞTİ
Rûken Nexede, savaşın doğrudan halkın hayatlarına zarar verdiğini ve halkın bir kısmının bu koşullara karşı radikal bir karşı duruş sergilediğini ifade etti. Rûken Nexede, “İşkence, yoksulluk, idamlar, kolber ve kaçakçıların öldürülmesi gibi rejimin zulümleri, halkta derin bir nefret yarattı. Bu savaşın etkilerini konuşurken, halkın maruz kaldığı tüm yönleri de değerlendirmek zorundayız. Halk uzun süredir bir savaşın içinde ve özellikle ekonomik olarak ağır bir yıkımla karşı karşıya. Günümüzde bu yıkım daha da derinleşti” diye belirtti.
REJİMİN HEDEFİNDELER
Rûken Nexede, “Halk kendi karar gücünü oluşturmak için büyük çaba sarf ediyor. Devlet ‘hala güçlüyüz, yenilmedik’ mesajı verirken, diğer yandan iç baskıyı artırarak halkı sindirmeye çalışıyor. Bu mesajların en çok hedef aldığı kesim ise Kürt hareketleridir” ifadelerini kullandı. Rûken Nexede, PJAK’ın 21 yıldır İran ve Doğu Kürdistan’da demokratik toplum için mücadele ettiğini, devletin ise PJAK’ın öncülüğündeki halk iradesinden korktuğunu ve bu iradeyi bastırmak için her yolu denediğini anımsattı. KJAR’ın da 21 yıldır kadın ve toplumun temsilcisi olduğunu söyleyen Rûken Nexede, özgür kadın, demokratik İran’ı savundukları ve bunun mücadelesini verdikleri için rejimin hedefinde olduklarını söyledi.
KÜRTLER VE BELUCLAR HEDEFTE
Rejimin bir diğer hedefinin Beluc halkı olduğunu, onları da muhalif bir güç olarak gördüklerini söyleyen Rûken Nexede, birçok Beluc gencinin idam edildiğini hatırlattı. Rejimin Kürt ve diğer halklara yönelik tehdit ve sindirme politikalarını sürdürdüğünü ifade eden Rûken Nexede, “Tutuklamalar siyasi rehineler haline geldi. Rejim klasik yöntemlerle halkı korkutmaya çalışıyor, ama artık bu yöntemlerle halkı susturamayacaklarını anladılar. Kendi içinde de bir tekrara girdiler” diye aktardı.
KADINLAR DİRENİYOR
Kadınların savaşa destek vermediğini ancak rejimin saldırılarına karşı da direnç gösterdiğini aktaran Rûken Nexede, kadınların 3 yıldır İran’da “Jin, jiyan, azadî” sloganıyla devletin karşısında net bir duruş sergilediğini söyledi. Rûken Nexede, “Kadınlar her türlü riski göze alarak, çocuklarının geleceği için kendilerini kalkan yaptı. Kadınlar özgür yaşam için direniyor. İran’da Kürt kadınlarının mücadelesi tüm kadınlarda bir bilinç oluşturdu. Kürt kadınları rejime karşı örgütlenerek, KJAR öncülüğünde kendi sistemlerini kurdu. İran ve Rojhilat’ta özgürlükçü bir akıl ile kendilerini savundu. Önemli kazanımlar elde etti” ifadelerini kullandı.
KJAR KADINLARI ÖZGÜRLÜĞE HAZIRLADI
Rûken Nexede, KJAR’ın komünal bir yaşamla tanımladığını, toplumun taşıyıcısı olduğunu aktardı. Rûken Nexede, “Kürt kadınları İran’da düşünce ve bilgileriyle dünyaya yön verdi, bu iktidar için büyük bir korku kaynağı. Çünkü sistem kadınları itaatkâr görmek istiyor. Dinci, bilimci, milliyetçi ve ataerkil ideolojiler, kadınları yok saydı. KJAR ise kadın bilimi olan Jineoloji’yi esas alarak, kadınları özgürlük mücadelesine hazırladı. ‘Jin, jiyan, azadî’ felsefesinin Rêber Apo paradigması 3 temel ilke üzerine kurulu. Bu 3 temel ilke; kadın özgürlüğü, toplumun demokratikleşmesi ve ekoloji. Kadın özgürleşirse özgür bireyler yetişir, kadın-erkek birliği kurulursa demokratik ve doğayla barışık bir toplum oluşur” diye aktardı.
SLOGAN DEĞİL DÖNÜŞÜMÜN KAYNAĞI
İran halklarının da Kürt kadınlarıyla ortaklaşarak özgür yaşamı örmeye çalıştığını vurgulayan Rûken Nexede, “Jin, jiyan, azadî’nin sadece bir slogan olmadığını, dönüşümün, direnişin ve inancın kaynağı olduğunu herkes gördü. Bu felsefeyle kadınlar ve erkekler kendini tanıyor, doğru ve yanlış ayrılıyor, ilişkiler netleşiyor ve özgür bir yaşam için mücadele ediliyor”
Herkesin kadının inşa ettiği sistemi göz ardı etmeden yanında yer alması gerektiğini ifade eden Rûken Nexede, şunları söyledi: “Gerçek çözüm yolu, Rêber Apo’nun düşünce ve felsefesidir. Özgür düşünce etrafında toplanan herkes başarıyı elde edebilir. Kadınların cesareti, irade ve bilgeliği toplumu ileriye taşıyacak. ‘Jin, jiyan, azadî’ devrimi tüm yaşamın devrimidir. Kadının hakikatini bulması, tüm insanlığın hakikatini bulmasıdır. Kendisini örgütleyen her kadın, demokratik toplumun öncüsüdür. Parçalanmışlık, yalnızlık, yoksulluk ve krizler karşısında kadınlar çözüm gücüdür. Gerçek çözüm Rêber Apo’nun düşünce ve felsefesindedir, özgür düşünce etrafında toplanan herkes başarıyı elde edecektir.”
MA / Zeynep Durgut
