Mêrdîn’in Qoser (Kızıltepe) ilçesinde 2012 yılında Avrupa Birliği’nin (AB) proje desteğiyle inşa edilen Kuzey ve Güney Atık Su Arıtma Tesisi ve Biogaz Üretim Tesisi’nin çalışmadığı iddia edildi. Mêrdîn Su ve Kanalizasyon İdaresi’ne (MARSU) bağlı olan tesisin çalışmamasından kaynaklı kirli sular arıtılmadan Zergan Deresi’ne akıtılıyor. 30 kırsal mahalleden geçen ve Kuzey ve Doğu Suriye’ye kadar uzanan derenin atık sularla kirletilmesi nedeniyle çevreye kötü kokular yayılıyor. Çevredeki tarım arazileri de kirletilen su nedeniyle tehlikede. Mahalle sakinleri, yaptıkları şikayetlerden herhangi bir sonuç alamadıklarını belirtti. Tesis yetkilileri ise, “arıtılan suyun tarım arazilerine sulama suyu olarak verildiğini” öne sürdü.
‘KÖYÜ TERK EDECEK DURUMA GELDİK’
Zergan Deresi’nin geçtiği Demirler kırsal mahallesi sakinlerinden Beşir Bozdemir, dereden hastalık yayıldığını ve çocuklarının hasta düştüğünü söyledi. Kötü kokudan dolayı evlerinde duramadıklarını, kapı ve pencerelerini açamadıklarını ifade eden Bozdemir, “Sıcaktan evlerde kalamıyoruz, kokudan dışarı çıkamıyoruz. Anlayacağınız burada yaşam zor. Bu derenin etrafından insanın yaşamasının imkanı yok. Bir zamanlar bu dere Beyazsu (Nisêbîn’de bir dere) gibi akıyordu. Meşhur bir dereydi. Etrafı ağaçlarla çevrili, yemyeşil bir dereydi. Bugün sözde arıtma tesisi getirdiler, pislik akıyor. İlk kurulduğu ve çalıştırıldığı zamanlar tertemiz su akıyordu. Bugün ise hiçbir fayda sağlamıyor. Bir zamanlar insanlar Zergan Deresi’nin etrafında piknik yapmaya gelirken, bugün biz köyümüzü terk edecek duruma geldik. Bir çare bulsunlar artık. Bu kokudan dolayı arazilerimize bile gidemez olduk. Sürekli elimiz burnumuzda ya da maske takmak zorundayız. Bu haliyle sivrisinekler oluyor, sıcaklık artıyor. Bu da hastalık yayıyor” şeklinde konuştu.
‘DIŞARIYA ÇIKAMIYORUZ’
Quldûman kırsal mahallesi sakinlerinden Eyüp Zamur, arıtma tesisinin inşaatında çalıştığını aktararak, tesis ilk açıldığında suların temiz olduğuna söyledi. Tesis açıldığında kötü kokudan kurtulacakları için sevinç duyduklarını belirten Zamur, “Bir süre böyle devam ettikten sonra artık çalışmaz duruma getirildi. Kanalizasyon tesise nasıl giriyorsa aynı şekilde dereye bırakılıyor. Makineler çalışmıyor. Yetkili ya da sorumlu her kimse onlardan rica ediyoruz; bunun üzerinde dursunlar ve sorun her neyse çözsünler. Bazı çiftçiler bu suyun gübreli olduğunu düşünüyorlar. Ama hepsi kimyasal ve hastalık yayıyor. Bugün günde 6 saate kadar elektriklerimizi kesiyorlar, dışarıya çıkalım diyoruz, kokusundan dışarı çıkamıyoruz. İçeride de elektrik olmadığı için duramıyoruz. Neden çalıştırılmıyor bunun soruşturulmasını istiyoruz” dedi.
‘ÇARE BULSUNLAR’
Quldûman sakinlerinden Tacettin Halefoğlu ise, şunları söyledi: “Bu tesiste toplanan pisliği olduğu gibi bizim üzerimize salıyorlar. Biz yaşlandık ama çoluk çocuğumuz artık bunu çekmesin. Yetkililer bu tesisi ne amaçla kurduysa o amaçla kullansınlar. Bu tesis çalışsın. Bu tesis kamu yararı için yapıldı. Zarar ettiği gerekçesiyle çalıştırılmıyor. Sonuçta bu tesis kar amacıyla yapılmadı. Halkın yararına yapıldı. O nedenle yetkililere sesleniyorum; bir an önce buna bir çare bulsunlar.”
MA / Ahmet Kanbal
