Şırnak’ın birçok bölgesinde bulunan 50’yi aşkın maden ocağından çıkarılan kömürler, ayrıştırılmak için Şırnak merkez, Cizre ve Silopi ilçelerinde bulunan sahalarda toplanılıyor. Burada toplanılan kömürler işçiler tarafından elekten geçirilerek birbirinden ayrıştırılıyor. Toz kömür genellikle Diyarbakır’daki tuğla fabrikalarına gönderilirken, parça kömürler ise işçiler tarafından çuvallanıyor. Çuvallanan kömürler, sahipleri tarafından bölge ve Türkiye kentlerine yakacak kömür olarak ihraç ediliyor.
Özellikle döviz kurlarındaki artışla ithal kömür fiyatının artması nedeniyle rağbet görmeye başlayan Şırnak kömürü, genelde işçiler tarafından sonbahar aylarında çuvallanıyor. Cizre’ye bağlı Newala Îsaaxa’da (İsaxa Mezrası) kömür sahasında çalışan işçiler, zahmetleri karşısında aldıkları ücretin yeterli olmadığını belirtti.
BALYOZ İLE KIRIYORLAR
İşçilerden Cindi Atkan (45), 14 yaşından beri bu işi yaptığını belirterek, ekip olarak çalıştıklarını söyledi. Atkan, yıl boyunca stoklanan kömürü küreklerle elekten geçirdiklerini, iri kömürü de balyoz darbeleriyle küçülttükden sonra çuvalladıklarını belirtti. Kömür çuvallama sezonunun Ekim’de başladığını ifade eden Atkan, günlük bazen 2 bin çuval, bazen de bin çuval doldurduklarını kaydetti. Atkan, bin çuvalı bin 500 TL karşılığında doldurup TIR ve kamyonlara yüklediklerini ifade etti.
‘İŞİMİZ ÇOK AĞIR’
İşlerinin çok ağır ve zahmetli olduğunu vurgulayan Atkan, “10 kişilik bir aileyiz. Buradan kazandığım parayla aileme bakıyorum. Fakat çalışıp kazandığım parayla bir çuval un veya bir teneke yağ bile alamıyoruz. Eskiden bir yevmiyemizle rahatlıkla bir teneke yağ alabiliyorduk. Şu an bir kilo çay 100 TL olmuş. Benim yevmiyem ise bazı günler 100 TL, bazı günler de 150 TL. Onun da 30 TL’sini yol masrafı için kullanıyoruz” dedi.
‘YÜZLERCE ÇUVAL TAŞIYORUZ’
Asıl mesleği tatlıcı olan ve işlerin olmaması nedeniyle kömürde yeni çalışmaya başlayan Ahmet Kılıç (38), doldurdukları çuvalların ortalama 30 kilo civarında olduğunu ve gün içinde yüzlerce çuval taşımak zorunda kaldıklarını kaydederek, “Sadece burada çalışarak geçim sağlayamayız. Kömür işi bitince başka işleri de yapıyoruz ve geçimimizi öyle sağlıyoruz” diye belirtti.
Kömür işinde 16 yıldır çalıştığını söyleyen Adil Olgun (39) ise, sürekli toz ve duman içinde olduklarını aktardı. Yaptıkları işin ağırlığına değinen Olgun, tüm bu ağır şartlara rağmen kazandıkları para ile geçinemediklerini söyledi.
‘ÇALIŞMAK ZORUNDAYIZ’
Bir ay kadar önce işe başladığını belirten İslam Atkan (26) adlı genç de, “İşi öğrenmede çok zorluk çekiyoruz. Sürekli balyoz ile kömür kırdığımız için ellerimiz ağrıyor. Ama geçimimizi sağlamak için ve her şeye rağmen kömür işinde çalışmak zorundayız” dedi.
Ömer Akın / MA
