Çanakkale’ye bağlı, 1970 yılında Gökçeada’ya dönüştürülen İmroz Adası’nın nasıl Rumsuzlaştırılmaya çalışıldığı, 2015 yılında “Hatırlamak ve Anlatmak için Şehre BAK” projesi kapsamında kısa bir belgesele dönüştürüldü. Yönetmenliğini Murat Yüksel, Onur Tekin ve Zehra Güzel’in yaptığı belgesel, 2016 yılında Tarih Vakfı tarafından da gösterildi.
Yönetmenlerin Youtube kanalında yeniden izlenime açtığı IMBPO? (İmroz) Belgeseli, adada uygulanan milliyetçi politikaları tanıkların anlatımıyla işliyor. Belgeselin yönetmeni Murat Yüksel, İmroz Adası’nın hikayesini anlattı.
Yüksel, Gökçeada’ya dönüştürülen adaya ilişkin bazı bilgileri olmasına rağmen hikâyenin içine girdikçe belgesel fikrinin geliştiğini ve tarihsel araştırmalar içerisine girdiklerini anlattı.
İMROZ’DAN GÖKÇEADA’YA
İmroz’un Gökçeada’ya dönüştürülme sürecinin Osmanlı döneminde başladığını anlatan Yüksel, şöyle devam etti: “Osmanlı döneminin dağılma döneminde, adada Müslüman nüfusunda artış yaşandığı görülüyor. Sonrasında ise Osmanlı Devleti’nin İmroz’a dair gerçekleştirdiği hazin politikalar, 1940’lı yıllarda başlayıp 1970’li yıllarda ‘Gökçeada’ya dönüştürülmesiyle sonuçlanan bazı acı olaylar yaşanıyor. 1942 yılında yayınlanan ‘Varlık Vergisi’ ile birlikte Gayrimüslim vatandaşların malına göz konulmuştu. İlerleyen zaman diliminde 6-7 Eylül olayları ve İmroz’da 1964 yılında Dereköy’de bir hapishane yapılması gibi olaylar gerçekleşti. Bu hapishaneye, Türkiye’de ne kadar azılı suça ve idama mahkum edilmiş insan varsa getirildi. Adaya cezaevi yapılmasının sebebi elbette yine politikti. Yani amaç İmroz’dan Rumları kovmaktı.”
İZLER SİLİNMEYE ÇALIŞILDI
Yüzlerce yıl dostça birlikte yaşayanların ulus devlet anlayışına kurban gittiği bir hikâyenin de İmroz Adası’nda yaşandığını anlatan Yüksel, “Burada şunu bir kez daha öğrenmiş oluyoruz ki; İmroz’a uygulanan her bir politika, milliyetçi görüş doğrultusunda gerçekleştirildi. Anadolu’nun kadim, bereketli topraklarında dostça yaşayan insanlar, ne yazık ki geçtiğimiz yüz yıl içinde milliyetçi düşünceye kurban edilerek, izleri tamamen coğrafyadan silinmeye çalışılmıştır” dedi.
Sevda Aydın / MA
