Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan koronavirüs risk haritasında düşük vaka sayılarının seyrettiği iller arasında bulunan Diyarbakır’da, yasakların kalkmasıyla beraber esnaflar işyerlerini açtı. İşletme sahipleri esnetilen yasakları olumlu karşılarken, yüzde 50 kapasiteli müşteri alımı ve zaman sınırlaması nedeniyle çoğu işletmede durgunluk gözleniyor. Çoğu esnaf bu duruma “İnsanlarda para yok” diyerek açıklık getirmeye çalışıyor.
ÇOĞU ESNAF DÜKKANI AÇMADI
Geçen 6 aylık süreçte işyerini kilit vuran çoğu esnaf, esnetilen yasaklara rağmen işyerlerini açmadı. Çoğu işletmenin üzerine asılan kiralık ve satılık yazıları, dururken; kafelerin önünde ise üzerine ters yatırılmış sandalyelerin bulunduğu tozlu masalar göze çarpıyor.
İŞYERİ SAHİBİ ÇALIŞIYOR
Konuştuğumuz çoğu kıraathane sahibi, çalıştırdığı personellerin işini son vermek zorunda kaldığını söylüyor. Minimum 4 kişinin çalıştığı kıraathanelerde, sadece işyeri sahibinin çalışıyor olması dikkati çekiyor.
1 YILLIK ENKAZ
Kentin en işlek noktaları olan Yenişehir ve Sur ilçelerindeki kafe, kıraathane ve lokantalarda kısmı yoğunluk gözleniyor. Yasakların kalkmasını yurttaşlar olumlu karşılasa da çoğu esnaf, “normalleşmenin” geçen 1 yıllık sürecin enkazını kaldırabileceğini düşünmüyor.
Yasaklardan en fazla etkilenen işletmeler arasında bulunan kıraathane, restaurant ve kafe sahipleri, Haziran’dan bu yana geçen 10 aylık süre içerisinde ilk defa müşteri almanın heyecanını yaşıyor. İşletme sahiplerinden bu nedenle görüş almak çok zor. Çoğu röportaj talebimizi kısmı yoğunluğa işaret ederek, nazik bir şekilde geri çeviriyor.
4 AYDIR KİRASINI ÖDEYEMİYOR
Sanat sokağında bir kafe işletmeci, on aydır ilk defa dükkanı açtığını söylüyor. 7 bin TL kira ödediğini, 4 personel çalıştırdığını aktaran işletmeci, dün kazandığı 60 TL’yi bir personeline ödediğini aktarıyor. Ardından fatura kabarık gelmesin diye elektriğini kapattığı buzdolabını işaret ediyor.
Ofis semtinde, bir kıraathane işletmecisi ise bugün 20 lira kazandığı söylüyor. 4 aydır kirasını ödeyemediğini, pandemi nedeniyle 3 personeli işten çıkardığını, sadece kendisinin çalıştığını aktarıyor.
‘HER AY İKİ BİN TL ZARAR’
Rızcan Ağa caddesi üzerinde Börek Salonu işleten Murat Gümüş İSE normalleşmeyle işlerinde kıpırdama yaşandığını aktardı. Yasaklar boyunca biriktirdiği paralarla dükkan kirası ve işçi parasını ödediğini aktaran Güneş, “Bize eve ekmek götürebileceğimiz kadar kalıyordu. Onunla yetiniyorduk. Ama Kasım, Aralık ve Ocak ayları içerisinde istisnasız her ay 2 bin TL açığım çıktı. Elektriği kısıyordum, boş lambaları açmıyordum, her şeyden kıstım ancak yine de her ay 2 bin TL zarar ettim” ifadelerini kullandı.
‘YANLIZCA HASTALIK DEĞİL EKONOMİDE ÖLDÜRÜR’
Ofis semti çevresinde esnafların yasaklar nedeniyle çok kötü etkilendiğini dile getiren Güneş, “İnsanlar ağlıyorlardı. Hepsi kafe, kıraathane sahibi. Bu işyerlerinde en az 7-8 eleman işsiz kaldı. Benim yanımda 4 eleman vardı. O elemanlar günlük eve para götüren kişilerdi, o parayla ekmek alıyorlardı, bakın ekmek, başka bir şey değil. Ben 2 bin TL etkilendim ama onlar eve ekmek götüremediler. Yalnızca hastalık değil ekonomi de insanı öldürüyor. Bu süreçte beni en çok beni rahatsız eden şey kongrelerdi. Eğer yukarıdakiler dikkat etmezse aşağıdakiler hiç etmez. İktidar olduğuna göre, önce onlar dikkat edecek, sonra halktan bir şey isteyecekler” diye konuştu.
‘İKİ GÜNDÜR SİFTAH YAPMADIM’
Sur’da Hasan Paşa hanında antika eşya satan Mehmet Salih Diril, yıllardır ilk defa böyle kötü bir süreç yaşadığını söyledi. 6 ay boyunca kapalı olduğunu, kendi işinin turistlere bağlı olduğunu aktaran Diril, dükkanın açmasına rağmen 2 gündür siftah yapamadığını ifade etti. Diril, “Ben bu yaştan sonra nereye gideceğim ne yapacağım bilmiyorum? Giderimizi karşılayamadığımız bir noktaya geldik. Böyle giderse ne yapacağız bilmiyoruz” dedi.
MA
