Maraş (Mereş) merkezli depremlerden sonra resmi rakamlara göre 700 bin kişinin göç ettiği Hatay’da çiftçiler, zor günler yaşıyor. Mazot, gübre, ilaç girdilerinin yüksek olduğu tarım alanlarında roka, ıspanak, marul, maydanoz eken çiftçiler, ürünleri satmakta zorlanıyor. Maydanoz, roka ve ıspanaklar satılmadığı için biçilirken, toplanma aşamasına gelen marullar ise elden çıkarılmaya çalışılıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Kadıköy Belediyesi, destek amaçlı marulları satın almaya başladı.
MARULLAR ELDE KALDI
Marul ve ıspanak üretiminin yoğun olduğu Defne ilçesine bağlı Subaşı Mahallesinde marulları İBB kamyonuna yükleyen çiftçilerden Ali Atahan, 30 seneden beri marul, patlıcan, biber, maydanoz ve roka ektiklerini söyledi. Depremden dolayı Antakya’da nüfus kalmadığını belirten Atahan, bu nedenle deprem öncesi ektikleri ürünleri satamadıklarını söyledi. Şehrin yok olmasından ötürü marulların ellerinde kaldıklarını söyleyen Atahan, ulaştıkları Hatay ve İstanbul büyükşehir belediyelerinin marulları satın aldığını söyledi. Atahan, “Bu marullar el emeği, göz nuru” dedi.
“ISPANAKLAR KALDIRILIYOR”
Bu marullarda ilaçlama olmadığını söyleyen Atahan, marulların belediyeler üzerinden satıldığını ama ıspanakların satılmadığı için biçildiğini ifade etti. Atahan şöyle devam etti: “Ispanaklar büyüdü. Ulaşacağı yere kadar ulaşmıyor” dedi. Çiftçilerin elindeki ürünlere sahip çıkılması çağrısında bulunan Atahan, “Bugüne kadar ekiyorduk, hala ekiyoruz. Depremden sonra Antakya, Mereş, Antep’e verdiğimiz sebzeler tarlada kaldı. Emeğimiz yok oldu. Mağdur olduk. Dayanışma gösterilerek bu ürünlere el atılsa olur. Sebzelerimizin, hayvanlarımızın satımlarını sağlayamazsak üretimi durdururuz. Destek almadıktan sonra ekemeyiz. Ürünler alınmaya devam ederse ekmeye devam edeceğiz” dedi.
“ÜRÜNLERİ SATAMADI”
Her zaman ıspanak, pancar, marul ekerek geçindiklerini söyleyen çiftçilerden Ali Aytaç, “Depremden sonra manavımız, esnafımız, halkımız kalmadı. Antakya olduğu gibi bitti. Hatay’ın bütün ilçeleri kan dolu. Ektiğimiz ıspanaklar kesilmedikten sonra yarım metre uzuyor. Uzayınca kimse onu almıyor. Marul hakeza öyle. Onun için deprem nedeniyle çiftçilere destek verilmesi lazım. İBB ve diğer belediyeler sayesinde belki ürünlerin bir kısmı kurtulur. Emeğimizin hakkı çıkar” diye konuştu. Ispanakların büyüdüğü için söküldüğünü söyleyen, Aytaç, gübre, mazot ve ilaçların pahalılığından dert yandı. Aytaç, “Ne yapacağız bilmiyoruz, çıkmazdayız. Ispanakların yerine domates, biber, patlıcan üretimine hazırlık yapılıyor” şeklinde konuştu.
“İŞÇİLİĞE ÇALIŞIYORUZ”
Marulları keserek kasalara dolduran çiftçi kadınlardan Ayten Aytaç, tarlada çalıştığını söyledi. Marulların bir kısmını ucuza da olsa sattıklarını söyleyen Aytaç, masrafların çıkabildiğini, işçiliğin ise ceplerinden gittiğini ifade etti. Aytaç, “Bu sene boşuna çalıştık. Ürünleri alırlarsa yetişir. Almazlarsa tarlayı süreriz” şeklinde konuştu.
“TARLADA SÜRDÜK”
Marulun tanesinin 2-3 TL olduğunu, fakat gübre, ilacın pahalı olduğunu söyleyen Aytaç, “İşimizi saymıyoruz ama masraflarımız ancak çıkar. Maydanozlar uçtu koparamadık, ıspanak biz ekmedik ama ekenlerin hepsinin elinde kaldı. Tere ve rokalarımızı da satamadığımızdan tarlada sürdük” diye konuştu.
Marul üreticilerinden Süleyman Bilgin ise, depremden önce ekilen ürünlerin çoğunun çiftçiler tarafından sürülmek zorunda kaldığını ifade etti. Ellerinde kalan marulların İBB ve Hatay Büyükşehir Belediyesi tarafından alınmaya başlandığını söyleyen Bilgin, şöyle konuştu: “Hala ürünümüz bol. Yetişmiş. İlk aracımızı Kadıköy belediyesine göndereceğiz. Umarız devamı gelir. Devamı geldikçe üreteceğiz. Her çadırda çıktığımızda bu ürünlerimizi görüyoruz. Elimizde kalmaması için çaba harcayanlara teşekkür ediyoruz.”
TÜCCARDAN DEPREM FIRSATÇILIĞI
Destek ve talebin devam etmesi çağrısında bulunan Bilgin, “Burada 200 bine yakın marul var. 6-7 ton ıspanak var. Marulu kademe kademe satabilirsek idare edebiliriz. Marullar ucuza satılıyor. Tüccarlar gelmedi, buradaki tüccarlar da ölü fiyata almak istiyor. Tüccarlar maliyet 3 TL olan marulu, 1 TL 25 kuruştan almak istiyorlardı. Biz haber edince belediyeler yardımcı oldu” diye konuştu.
Müjdat Can / MA
