Şirnex’in Cizîr (Cizre) Belediyesi ile Kadın Kültür Sanat Edebiyat Derneği (KASED) tarafından düzenlenen “1. Kadın Govend Festivali” başladı. “Biz bu halayı bırakmıyoruz” şiarıyla düzenlenen festival kapsamında Cizîr Belediyesi Konferans Salonu’nda “Govendin önemi ve govend çalışmalarında tarihsel olarak kadının yeri” konulu panel düzenlendi.
Siyasi parti ve demokratik kitle örgütü temsilcilerinin dinleyici olarak katıldığı panelin moderatörlüğünü KASED Başkanı Saliha Ayata yaptı. KASED Yöneticisi Deniz Terece ve performans sanatçısı Sezen Mercan ise konuşmacı olarak panele katıldı. Kadınların rengarenk yöresel elbiseleriyle katıldığı panel öncesi sık sık “Jin, jiyan, azadî” sloganı atıldı. Moderatör Saliha Ayata, Cizîr’in Kürt kültürü için önemine değinerek, kültür çalışmalarında yaşamını yitirenlerin sayesinde bugünlere gelindiğini belirtti.
‘GOVEND SERHİLDANLARIN DA SEMBOLÜ’
Daha sonra panelde ilk olarak konuşan Sezen Mercan, govendin (halay) tarihi ile ilgili aktarımlarda bulundu. Kürtlerin kendilerini reqs (oyun) ile ifade ettiğini söyleyen Sezen Mercan, “Reqs ilk insanların kendini ifade etme biçimidir. Eski arkeolojik kazılarda reqs figürü sık sık karşımıza çıkmakta. Göbekli Tepe’de de en eski figürlerden birine rastlanmış. Sümer tabletlerinde de sık sık karşımıza çıkıyor bu figürler. Ritüellerde reqs vardı ve kadınlar bu ritüellerde öncüydü. İnançla birlikte yasaklamalar başlamış ve kadınlar bu ritüeli evde sürdürmüştür. Govend serhildanların da sembolü. Kawayê Hesinkar Newroz ateşini yaktı etrafından govend döndü ve bu govend binlerce yıldır ateşin etrafında dönüyor. Cumhuriyetin ilanından sonra Kürtler her anlamda yasaklarla karşı karşıya kaldı. Kürtler kültürleri yaşatmak için gittikleri Avrupa ülkelerinde festivaller yaptı. Bugün her etkinlikte govend var. Bu bize bir miras. Govend birliğin sembolüdür. Ancak bugün hakkettiği değeri görmüyor. Daha fala değer vermeliyiz. Kaybolan govendleri yeniden gün yüzüne çıkarmamız gerek” ifadelerini kullandı.
KADININ ROLÜ
Daha sonra konuşan Deniz Terece de, govend tarihinde kadınların rolü üzerine aktarımlarda bulundu. Kadınların yaşamda öncü olduğunu belirten Deniz Terece, şöyle devam etti: “Her yerin govendleri farklı. Bir çok govend kadınların yaşamlarını temsil ediyor. Kadınlar govendi yarattı ama bugün kadınlar bu govendden koparılmak isteniyor. Kadınlar dile getiremediklerini govend ile dillendirmiştir. Her govendin bir hikayesi var. Birçok oyun artık oynanmıyor. Devlet bunu istiyor. Kürtleri asimile etmek için bu bilinçli bir politika. Hafızasızlaştırma için bu yapılıyor. Eğer yeni nesillere öğretmezsek hafızamızı kaybetmiş olacağız.”
FESTİVAL PROGRAMI
Panel katılımcıların yönettiği soru ve cevaplar ile son buldu. Festival kapsamında İtfaiye Alanı’ndan saat 19.00’de 7 yöreye ait Kürt Halk Oyunları performansı sergilenecek. Aynı alanda saat 21.00’de de “Dengbêj Divanı” kurulacak.
MA
