Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye’nin 2018’de Êfrîn’i işgal etmek amacıyla başlattığı saldırıyı protesto eden öğretmen G. Ç. I.’ye “disiplin cezası verilmesinin, düşünce ve ifade özgürlüğü hakkının ihlali” olduğuna karar verdi. Hatay’ın Antakya ilçesinde Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) bileşeni olduğu Emek ve Demokrasi Platformu, 22 Ocak 2018’de “Afrin savaşına hayır” adıyla açıklama yaptı. Eğitim Sen üyesi öğretmen G. Ç. I. de İnsan Hakları Derneği (İHD) Hatay Şubesi’nde yapılan açıklamaya katıldı. Açıklamada, “….Türkiye’nin bu savaşın içine çekilmesi tamamen Tayyip Erdoğan’ın kişisel iktidarını koruması üzerinden bir yaklaşımla sürdürülmektedir. Afrin’i işgal naraları atmaya her gün devam ediyorlar. Eğer savaş, çatışmalar sönükleşirse AKP’nin yolsuzlukları, toplumda yarattıklarını,…tartışıyor olacaktık. Türkiye’nin yeniden savaşı körüklemesi kabul edilemez. Hatay’daki halklar ve demokratik kitle örgütleri her daim sokakta ‘Savaşa hayır’ dedik. Böyle bir saldırının yapılmasına asla sessiz kalmayacağız. AKP Hükümetinin, bölgedeki çatışmaların derinleşmesi ve yaygınlaşmasına yarayacak hamlelerine ‘Hayır’ diyoruz’ şeklinde ifadeler yer aldı. Açıklamada kullanılan ifadelerin siyasi içerikli olduğu, belli bir partiyi ve bu partinin liderini hedef aldığı gerekçesiyle okul idaresi tarafından G. Ç. I. hakkında disiplin soruşturması başlatıldı.
KADEME İLERLEMESİNİN DURDURULMASI
Yürütülen idari soruşturmada, “açıklamanın cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulu uygulamalarına yönelik olduğu, ‘harekatı’ iki devletin savaşı gibi göstermeye çalıştığı, Türk ordusu ile yürütme organını uluslararası hukuk açısından olumsuz etkileyebileceği” değerlendirmesi yapıldı. Soruşturma sonucunda, öğretmen G. Ç. I.’ya “Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunduğu” iddiasıyla kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verildi. Disiplin cezasına karşı yapılan itiraz ise idare mahkemesince reddedildi.
AYM: GEREKÇELER SOYUT
Ret kararına karşı G. Ç. I.’nin bireysel başvuruda bulunduğu AYM, başvuruyu kabul ederek incelemeye aldı. Düşünce ve ifade özgürlüğü ihlaliyle yapan başvuruyu karara bağlayan AYM, kararında, idarenin disiplin cezasına neden gösterdiği “herhangi bir siyasi parti ismi zikredilmese de kullanılan ifadelerin Türk ordusunu ve yürütme organını uluslararası hukuk açısından olumsuz etkileyebileceğini” değerlendirmesinin soyut olduğunu belirtti. İdarenin soyut değerlendirmesinin yanında eylemin nasıl bir siyasi partinin yararına veya zararına faaliyet olarak değerlendirildiğine ilişkin herhangi bir açıklamada bulunmadığı vurgulanan kararda, “İfade özgürlüğüne yapılan bir müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun kabul edilebilmesi için kamu makamları tarafından ortaya konulan gerekçeler ilgili ve yeterli olmalıdır. Buna göre değerlendirmelerinde Anayasa Mahkemesi’nin kabul ettiği standartları uygulamayan idarenin ve bölge idare mahkemesinin başvurucunun disiplin cezası ile cezalandırılmasının zorunlu toplumsal bir ihtiyaca karşılık geldiğini ilgili ve yeterli bir gerekçe ile ortaya koyduğunun kabul edilmesi mümkün olmamıştır” denildi.
Kararda, “Söz konusu olan ifade özgürlüğü olduğu için devlet memurlarının da birer birey olduğu, siyasi görüş sahibi olma, ülke sorunlarıyla ilgilenme, tercih yapma gibi sosyal yönlere sahip olma haklarının bulunduğu göz ardı edilmemelidir” hatırlatması yaparak, ihlal kararı verdi.
İHLAL VE TAZMİNAT
Başvurucunun “düşünce ve ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine” karar veren AYM, başvurucuya 10 bin TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
MA / Diren Yurtsever
