Maraş (Mereş) merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen depremler ve derinleşen ekonomik kriz nedeniyle ev kiralarındaki artış sürüyor. Kira artışına yüzde 25 sınırlama düzenlenmesi 1 Temmuz’a kadar uzatılsa da ev sahipleri bu düzenlemeye uymuyor. Amed’in merkez ilçelerinde daha önce 2 ila 3 bin arasında değişen kira fiyatları 7-8 bine; 5 ila 7 bin arasında olan kira fiyatları ise 10 ila 15 bine kadar yükseldi. Kiralar, Bağlar (Rezan) ilçesinde 5 ila 12 bin; Sur (Sûr) ilçesinde 2 ila 20 bin; Yenişehir ilçesinde 6 ila 15 bin; Kayapınar (Peyas) ilçesinde ise 6 bin ila 22 bin lira arasında değişiyor.
DEPREM VE EKONOMİ ETKİSİ
Yenişehir ilçesi Ofis semtinde emlakçılık yapan Mehmet Dalbal, özellikle deprem sonrası kira fiyatlarında ciddi artışların yaşandığını ifade etti. Artışların sadece depremlerle alakalı olmadığına dikkati çeken Dalbal, “Enflasyondaki artış ve arz-talep de kiralarda artışı belirliyor. Ev sahipleri evine 10 bin TL istiyor. Ancak talep olmadıktan sonra fiyat düşer. Ancak insanların ev ihtiyacı oluyor. Ya satın almak ya da kiralamak zorundalar” dedi.
DEPREM SONRASI 3 KAT ARTTI
12 yıldır emlakçılık yapan Şirin Erden, deprem sonrası 5 bin lira olan kiranın ikiye katlandığını aktardı. Erden, “Kooperatifler Mahallesi’nde (Ofis semtinde) daha önce en iyi daireyi 3 bin TL’ye verirken, şuan en kötü daireler 7 bin TL. Kira fiyatları depremden son 2-3’e katlandı. Asgari ücretle çalışan insanlar 7-8 bin lirayı kiraya verse ve faturaları da eklersek, bu insanlar nasıl geçinecek? Çok kötü bir durum” ifadelerini kullandı.
Serbest piyasanın önüne geçilmesi gerektiğini söyleyen Erden, “Ev sahipleri, kiralar ödenmediğinde farklı sebepler öne sürerek, kiracıları bir şekilde evden çıkarıyor. Daha sonra daha fazla fiyatla tekrar kiralıyor. Önceden dairelerin fiyatlarını emlakçılar belirliyordu. Ancak şimdi ev sahipleri belirliyor. Bu durumda insanları çok zor duruma koyuyor. Bu durumun önüne geçilmesini istiyoruz. Çünkü insanlar artık kirada kalabilmek için kredi çekmek zorunda kalıyor” dedi.
“YÜZDE 25’İ KİMSE UYGULAMIYOR”
Bir başka emlakçı Faik Albal, benzer sorunları sıraladı. Yüzde 25’lik artış uygulamasının uygulanmadığını söyleyen Albal, “Depremden önce en yüksek kira fiyatları 7-8 bin liraydı. Şimdi en düşük kira fiyatları 7-8 bin lira. Depremden sonra yüzde 200-300 fark arttı. Yüksek fiyatlardan kaynaklı insanlar artık kiralık daire bulamıyor. Genel anlamda en düşük kira 8 bin ila 10 bin lira arasında. En yüksek kiralar ise 20 bin lira ile 25 bin lira arasındadır” diye kaydetti.
“GELİRİM GİDERİMİ KARŞILAMIYOR”
Muhasebe bölümü okuyan ancak iş bulamadığı için kafe işleten Ahmet Meşe (26), hem kafe hem ev kirasını ödemekte zorlandığını söyledi. Meşe, “Deprem, okulların kapanması ve havaların ısınmasıyla neredeyse iş yapmıyoruz. Kafeden aylık gelirim 15 bin lira. Ancak kirası 2 bin 500 TL, elektriği de 2 bin 500 lira. Suyu ve çalışanların ücretlerini de ekleyince ortada neredeyse hiçbir şey kalmıyor. Aileme de yardım etmeye çalışıyorum. Gelirim giderimi karşılamıyor. Kimse artık karın tokluğuna bile çalışamıyor. Açlık sınırına dayanmış durumdayız” ifadelerini kullandı.
ENGELLİ MAAŞIYLA GEÇİNİYOR
Görme engelli Kadri Atalay (58), 8 kişi yaşadıklarını ve kazandıklarıyla geçinemediklerini ifade etti. Atalay, “Evimizin kirası 5 bin TL. Engelli maaşıyla geçinemiyoruz. Depremden önce ev kiramız 4 bin 500 TL’ydi depremden sonra ev sahibi 6 bin yapacağını söyledi. Sonra 5 bin yaptı. Çevremizdeki insanların yardımlarıyla zar zor geçinebiliyoruz” dedi.
İki çocuk annesi Selma Çiftçi (50), asgari ücretle geçindiklerini aktardı. Çiftçi, “Ev kiramız 3 bin TL. Ancak ev sahibi bizi Kasım ayında çıkaracak. Şu an kaldığımız evlerin kira fiyatı 10 bin lira. Biz nasıl ev bulacağız? Nasıl 10 bin TL kira verip, geçineceğiz bilmiyorum. Depremden öncede barınma sorunumuz vardı. Şimdi bu sorun büyüyerek karşımıza çıkıyor. Bu sorun artık halkı aştı, devletin sorunu olmalı. Eskiden asgari ücret 2 bin lirayken rahat rahat geçinebiliyorduk. Şimdi asgari ücretle geçinmek asla mümkün değil. Sürekli bir şeyleri kısarak geçinmeye çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
Depremde evleri yıkılan Rabia Balkan (80), kirada kaldıklarını söyledi. Balkan, “4 bin 500 lira kira ödüyoruz. Oğlum tek çalışıyor. 9 kişiye o bakıyor. Asgari ücretle çalışıyor. Doğalgazdır, elektriktir, sudur, aidattır… hepsine yetişemiyoruz. Geçinmek çok zor” diye belirtti.
MA
