Kemal Gömi, AİHM’in Türkiye’yi “işkence yasağından” mahkum etmesi sonrası hasta tutsaklar için açılan R Tipi Cezaevi’ne sevk edildi. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, söz konusu durumu gerekçe göstererek, dosyadaki incelemeyi durdurdu.
1993 yılında “Örgüt üyesi olmak” ile “Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs” iddiasıyla yargılanan ve hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilen Kemal Gömi’nin hukuk mücadelesi sürüyor. Metris R Tipi Cezaevi’nde tutulan Gömi ile ilgili Adli Tıp Kurumu (ATK) tarafından 22 Eylül 2010’da “rezidüel şizofreni” teşhisi konularak, “Hapishane koşullarında yaşayamaz, Cumhurbaşkanlığı affına uygundur” raporu verildi. Bunun üzerine Gömi’nin avukatı, cezanın kaldırılması için 25 Şubat 2011’de Cumhurbaşkanlığı’na sunulmak üzere Adalet Bakanlığı’na dilekçe verdi, ancak başvuru reddedildi. Ret kararının ardından Gömi’nin avukatı, aynı yıl (2011) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu.
Gömi’nin 2003 yılından sonra akıl sağlığının bozulması nedeniyle hastanelere sevk edildiği, 2003 ile 2016 yılları arasında çok sayıda hastaneye götürüldüğü ve ATK’ye de çıktığı belirtilen başvuruda, yapılan tüm muayenelerde hastalığının saptandığı ifade edildi. Hastanelerin örnek açıklamalarına da yer verilen başvuruda, “Kemal Gömi ‘şizofreni’ adı verilen ruhsal bir hastalıktan mustariptir. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 16. maddesinin 1. Fıkrası uyarınca, ilgilinin Türk Ceza Kanunu’nun 57. maddesinde belirtildiği şekliyle, bir sağlık kurumunda koruma ve tedavi altına alınması gerekmektedir. Söz konusu hastalık, Anayasa’nın 104/b maddesi anlamında kalıcı bir hastalık, sakatlık veya yaşlılık teşkil etmemektedir” denildi.
AİHM’DEN ‘İHLAL’ KARARI
AİHM ise, başvurudan 8 yıl sonra Şubat 2019’da kararını açıkladı. Kararda da Gömi’nin başvurusunun “kabul edilebilir olduğu” belirtilerek, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) işkence ve kötü muameleyi yasaklayan maddesini ihlal ettiğine hükmedildi. Ayrıca Türkiye’nin Gömi’ye 10 bin Euro tazminat ödemesine karar verildi.
AK BAKANLAR KOMİTESİ KARARI
AİHM kararlarının uygulanıp uygulanmamasını denetleyen Avrupa Konseyi (AK) Bakanlar Komitesi (BK), Gömi’nin dosyasını Aralık ayında gündemine alarak, kararını açıkladı. Komite kararında, “Devletin taraf olduğu davalarda verilen tüm kesin hükümlere uymakla yükümlü olduğu” hatırlatılarak, Gömi’nin 2019’da Bolu F Tipi Cezaevi’nde tek kişilik hücreden çıkarılarak, Metris R Tipi Cezaevi’ne sevk edildiği belirtildi. Sevk kararının komite tarafından “memnuniyetle” karşılandığı ifade edilen kararda, şu ifadelere yer verildi: “Başvuranın kronik sağlık durumunu göz önünde bulundurarak, yetkililerin başvuranın gerekli psikiyatrik tedaviyi alabileceği uzmanlaşmış kurumlarda uygun gözaltı koşullarına sahip olmasını ve sürekli tıbbi takibinin yapılmasını sağlamaya devam edeceği yönündeki güçlü beklentilerini dile getirdiler.”
DOSYA KAPATILDI
Gömi’nin sağlığının Metris R Tipi Cezaevi’nde takip edilebileceğini öne sürülen komite kararında, “Cezaevlerinde psikiyatristlerin düzenli olarak bulunmasını ve ruhsal bozukluklardan mustarip mahkumların belirli kurumlara zamanında yerleştirilmesini ve takibini sağlamak amacıyla yetkililer tarafından alınan kapsamlı önlemleri, özellikle tesis ve sağlık personeli sayısının artırılmasını, psikiyatrik hastalıklar konusunda özel eğitim verilmesini ve mahkumların sistematik olarak izlenmesini memnuniyetle karşılıyoruz. Bu yüzden söz konusu incelemeyi kapatmaya karar veriyoruz” diye belirtildi.
MA / Ömer İbrahimoğlu
