Romanlar, dünyanın birçok ülkesinde Hıdırellez ya da kendi adlandırmalarıyla Kakava Bayramı’nı kutluyor. Türkiye’de de merkezi olarak Edirne’de yakılan Kakava ateşiyle başlayan bayram Romanların yaşadığı tüm kentlerde coşkuyla kutlanıyor. Kutlamalar Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından 2017’de “İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi”ne alındı.
Kakava sadece Trakya ve batı illerine özgü olmayan ve hıdrellezden farklı olarak, Romanların baharın gelişini kutladıkları bayramdır. 5 Mayıs akşamı Hıdrellezi herkesle birlikte ateşlerin üzerinden atlayarak kutlayan Romanlar, sabah güneş doğmadan önce ulusal giysilerini giyerek en yakındaki nehre söğüt ağacı dalları bırakan Romanlar, bu ritüelin onları bütün dertlerinden arındırdığına inanır.
BABA FİNGO’NUN GELİŞİ
Kökeni Mısır ve Mezopotamya olan Kakava’nın kaynağı ve kökeni binlerce yıl öncesine dayanıyor. Özellikle Edirne’de yapılan şenliklerde Romanlar tarafından Tunca Nehri suyuyla el ve yüz yıkayıp sıhhatli olunacağına inanılması ve Roman kralı Baba Fingo’nun şafak vakti Tunca’dan çıkacağının beklenmesi gibi ritüeller yerine getiriliyor. Çeşitli rivayetlere göre, Nil veya Tunca Nehrine gömüldüğü söylenen Roman Kralı Baba Fingo’nın üzerinde asırlardır süren lanet, sulara hapsolunduğu böylesi bir bahar sabahı ortadan kalkacak. Baba Fingo gelecek, Roman halklarının tüm sıkıntıları onun gelişiyle son bulacak.
İZMİR’DE DE KUTLANIYOR
Romanların yoğun olarak yaşadığı İzmir’de de belediyelerin yaptığı etkinliklerin yanı sıra Roman mahallelerinde de kutlamalar düzenleniyor. Özellikle Konak, Buca, Karşıyaka ve Bayraklı ilçelerinde bulunan Roman mahallerinde yapılan coşkulu kutlamalarda ulusal kıyafetlerini giyen Romanlar, müzikler eşliğinde dans ederek, gül ağaçlarına dileklerini bıraktı.
İzmir Roman Kadınlar Derneği Başkanı Esra Şenkeman, Hıdırellez (Kakava)’nın Roman halkı için önemini değerlendirdi.
ŞENLİK VE İNANIŞ
Roman inancında Hıdırellez’in baharın gelişi ile birlikte Hızır’ın evleri ziyaret ettiği inancının da olduğunu aktaran Şenkeman, “Bu yüzden dileklerin dilenmesine neden oluyor. Gece saat 12’den sonra sabaha karşı gül ağacına dilekler dilenir. Gazete kağıtlarını keserek yastığımızın altına koyarız. Bu bir inanış bir meselesi. 6 Mayıs sabahları sağlımıza kavuşabilmek için süt içeriz. Yaprak sarması yaparız o gün. Denize dileklerimizi atarız. Yani sadece dans etmiyoruz o gün. Hem şenliğimizi yapıyor hem de böyle bir inanışımız var” dedi.
“HER GÜN HATIRLAYIN”
Sadece Hıdırellez’de hatırlanmak istenmediklerini vurgulayan Şenkeman, “Mahallelerimize korkmadan eğlenmek için geliniyorsa diğer günlerde ziyaret edilsin. Çünkü aramızda fark olmadığını görecekler. Bir apartmanda kapıyı çalsam korkarak açılır. Ama mahallelerimize gelindiğinde gecenin kaçı olursa olsun herkese kapımız açıktır. Kendi adımızı bile kendimizde biz koymadık. Ortada bir ayrımcılık vardı. Bunu kaldırabilmeyi çok istiyoruz. Ama zorlanıyoruz. İnanıyorum ki zamanla bunlarda aşılacak” diye belirtti.
AYRIMCILIĞA KARŞI DİLEK
Bu seneki temennilerinin sağlık ve ekonomik sorunların giderilmesi olduğunu belirten Şenkeman, “Yaşanan ekonomik sıkıntılardan kaynaklı insanlar eğlenmeye korkar oldu. Romanlar genellikle eğlence sektöründe ya da çiçek satıcılığı gibi işlerde çalıştığı için bu da bizim iş alanlarımızı çok etkiliyor. Türkiye 10 yıl geriye gitti. Bunu da en çok müzisyenler çekiyor. Hepsi kredi batağında olduğu için temennimiz büyük olacak” ifadelerini kullandı.
Ayrımcılığa karşı da temennileri olduğunu aktaran Şenkeman, bunun için devletin, okullarda öğretmenlerin ve Roman olmayan yurttaşlarında kendilerine yardımcı olmasını istediklerini kaydetti.
Dün başlayan Hıdırellez kutlamaları bugün ve yarın su kenarlarında bulunan söğüt ağaçlarına bırakılan dileklerle devam edecek.
Tolga Güney / MA
