Ekonomik kriz, işsizliğin yükseldiği, halkın alım gücünün düştüğü bir dönemde koronavirüs (Covid-19) gerekçesiyle alınan 17 günlük sokağa çıkma kısıtlama kararı küçük esnafı iflasa götürdü. Mersin’in Tarsus Meyve ve Sebze Hali’nde esnaflık yapanlar, ürünü maliyetinin altında satmak zorunda kaldıklarını belirterek, kısıtlamada satılamayan çoğu ürünün bozulup, çöpe gittiğini söyledi. Esnaf, pandemi döneminde devletin kendilerine düşünmediğini ve mağduriyetlerini gidermediğini dile getirdi. Halde sevkiyatçıların da aralarında olduğu 250 iş yeri bulunuyor. Sokağa çıkma kısıtlamaları döneminde esnaf kepenklerini kapattığı için iş yapamaz durumda olduklarını anlatan hal esnafı, işlerinin hiçbir dönemde bu kadar kötü geçtiği bir dönem olmadığını söyledi.
‘ÖLÜ DURUMDAYIZ’
Halde 20 yıldır tüccarlık yapan 60 yaşındaki Turgut Akça, işlerinin çok kötü olduğunu ve iş yapamaz durumda olduklarını söyledi. Geçen yılki ürünler ile yılki ürenler arasında bile ciddi bir fiyat farkının olduğunu anlatan Akça, pandemi sürecinin fiyatlara daha fazla yansıdığını ifade etti. Ekonomik kriz ve pandemi döneminde en çok küçük esnafın etkilendiğini vurgulayan Akça, “Küçük esnaf ölü durumdadır. İş yapamaz durumundayız, devlet büyükleri bu işe el atmalıdır” dedi.
‘VATANDAŞIN GÜNAHI NEDİR?’
Kapanma sürecinde esnafın düşünülmediğine dikkati çeken Akça, “Bayramda, esnaf belki ekmek yiyecekti ama kapanma süreciyle esnaf yıkıldı. Esnafın düşünülmesi gerekir. Tarsus’tan aldığım ürünü, Van’ın Erciş ilçesine götürdüm. Ürünleri orada da satamıyoruz. Geçen gün 4 liraya aldığımız salatalığı Erciş’te 3 liraya satmak zorunda kaldık. Marketlere izin veriliyor ama marketlerle bu iş bu ülke yürümez. Vatandaş olarak bizim günahımız nedir? Fatura büyük marketlere değil, bize çıkıyor” şeklinde konuştu.
‘DEVLET ESNAFI BİTİRDİ’
Akça, “Devlet küçük esnafı bitirdi. Devlet desteği küçük esnafa değil, marketlere veriyor. Kime veriyorlar, ben almadım. Şu an ölü durumundayız. Ramazan ayındayız ama 3 kilo et yememişiz. Bu Allah’a reva mıdır? Allah için bizim sesimizi duysunlar” dedi.
‘PERİŞANIZ’
Halde esnaf olan 42 yaşındaki Yunus Sonyıl ise, kısıtlamaya dikkati çekerek, “Bu süreçte devlet anamızı ağlattı. Her şeye zam yapılıyor. Her yer zengine açık ama garibana kapalıdır. Bu süreçte, zengin daha zengin oluyor, gariban daha da garibanlaşıyor. Marketler açık, pazarlar kapalı. Pazarcı nereden getirip yiyecek. Böyle olmaz ki. Vatandaşın yiyecek ekmeği yok. Perişanız. Krizden etkilenmeyi bırakayım, iş kalmadı. Adam nasıl olsa Saray’da yaşıyor, saray’da keyfi yerinde. Millet aç ve açıkta. Ekmek yok millet yesin. İşler çok kötü” diyerek tepkisini dile getirdi.
‘ÇİFTÇİNİN ÜRÜNÜ ELİNDE KALDI’
Halde komisyonculuk yapan 32 yaşındaki Fatih Kılıç, kapanma sürecinde alınamayan tedbirlere dikkati çekerek, “Bu kısıtlamalardan dolayı malların satışı zorlaştı. Pazarcıların pazara çıkmamasından dolayı ürünlerin fiyatı düştü. Çiftçinin ürünü elinde kaldı. Fiyatlar yarı yarıya düştü. Satışlar durdu. Kısıtlamadan önce 6 TL’ye sattığımız ürünler, 2 TL’ye kadar düştü. Bunun temel nedeni kısıtlamalardan dolayı pazarcıların çıkamamasıdır. Marketler fahiş fiyata ürünleri satıyor. Halk ürünleri alamıyor” dedi.
‘ÜRÜNLER ÇÖPE DÖKÜLDÜ’
Ürünlerin hasat zamanı olduğunun altını çizen Kılıç, “Bu kararla birlikte ürünler çiftçinin elinde kaldı ve komisyoncularda ellerindeki ürünü satamadı. Ürünleri satarsan satarsın satamazsan elinde kalır ve çöpe dökülür” diyerek, tepkisini dile getirdi. Pandemi sürecinde kendilerine dönük herhangi bir desteklenmenin olmadığını belirten Kılıç, “Çiftçi her zamanki gibi zarar edecek ve bir dahaki seneye borçla başlayacak. Bunun yansıması kötü olacak. Bir an önce kısıtlamaların azalması ve pazarcıların pazara çıkması gerekiyor” çağrısında bulundu.
Ömer Akın – Mehmet Şah Oruç / MA
