Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış 12 bin 500 yıllık tarihe sahip Êlih’in Heskîf ( Hasankeyf) ilçesi, 2006 yılında yapımına başlanan Ilısu Barajı’nın bitmesi ve 2019’da suların tutulmasıyla yok edildi. Sulara gömülen 12 bin 500 tarih için yapılan bütün eylem ve etkinlikler ise sonuçsuz kaldı.
Sanatçı Tuncay Özel, Heskîf’in talan edilmesini anlatan bir tiyatro oyunu hazırladı. Tiyatroyu pandemi sürecinde yazan Özel, birçok defa adı değişen Heskîf’in ilk adı olması ve ilçe tarihinin 12 bin 500 yıl öncesine dayanması dolayısıyla, oyuna “Keypa 12500” adını verdi. Daha önce İran ve İstanbul’da sergilenen Kürtçe oyun, bu sefer de Êlih Barosu’nda sergileniyor.
Çocukluğunun Heskîf’te geçtiğini belirten Özel, ilçenin tarihini hazırladığı tiyatro oyunuyla tekrar diriltip yaşatmayı amaçladığını söyledi. Özel, “Hasankeyf talan edilip, sular altında bırakılınca kardeşimle buraya gelmeyi düşünüyorduk. Fakat her tarafta yıkım olduğu için gidemedik. O dönemde tiyatrocu olduğum için Heskîf adına bir şeyler yapmak istedim. Arkadaşlarla karar aldık ve oyunu yazıp Êlih’te provasını gerçekleştirdik” dedi.
‘HESKÎF HESAP SORUYOR’
Heskîf’in talan edilmesini anlatan kelime olmadığını, bu nedenle talanı oyunla tüm dünyaya aktarmak istediklerini dile getiren Özel, “Heskîf aslında bir ruhtur. Heskîf’in ruhu toprak altından çıkıp onu talan edenlere, bu tarihi yok edenlere hesap soruyor. Bir ruh gibi izleyicilerin önüne çıkıyor ve katillerini soruyor. Özel, koreografisini Japon bir sanatçıyla yaptırma nedenim bilindiği gibi İkinci Dünya Savaşı’nda Hiroşima ve Nagazaki’ye atom bombası atıldı. Heskîf’in acısını, dünya üzerinde büyük acıların yaşandığı yerlerin acısıyla ortak acı olarak göstermeye çalıştık. Ondan dolayı koreografisini Takayashi Sakabe ile birlikte yaptık. Ortaya güzel bir şey çıkardığımızı düşünüyoruz” diye belirtti.
‘TARİHİMİZİ YOK EDENLERİ UNUTMAYACAĞIZ’
Keypa 12500 tiyatro oyununun seyirciyle buluşturmadaki amacının tarihi tahribatın unutulmaması olduğunu vurgulayan Özer, oyunu sergiledikleri İran ve İstanbul’da izleyicilerin gözyaşlarını tutamadığını söyledi. Heskîf’in bu halde olmasında en büyük suçlunun devlet ve hükümet olmasına rağmen halkın kendini suçlu hissettiğini kaydeden Özel, “Hiç bir zaman amacımız halkın kendini suçlu hissetmesi olmadı. Heskîf’i kimlerin yok ettiğini biliyoruz. Ama seyircilerden çok fazla kişi hüzünleniyor, ağlıyor. Çünkü bir ruh çıkıyor ortaya ve aslında hesap soruyor. Elimizden geldiği müddetçe tarihimizi talan eden, yok eden kişileri unutmayacağız, unutturmayacağız ve hesabını sormaya devam edeceğiz” dedi.
MA
