Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), öncülüğünde 62 basın ve ifade özgürlüğü, medya ve demokratik kitle örgütü Açık Radyo’nun karasal yayın lisansının Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından iptal edilmesini kınadı.
Çeşitli ve eleştirel sesleri öne çıkarmasıyla ve kamuoyunu ilgilendiren konuları aydınlatmasıyla bilinen Açık Radyo’nun susturulmasının Türkiye’de bağımsız radyo yayıncılığına ağır bir darbe olduğunu belirtilen metinde, “1995’te kurulan bağımsız ve kâr amacı gütmeyen bir medya kuruluşu olan Açık Radyo, uzun zamandır Türkiye’de ifade özgürlüğünün hayati bir kaynağı olmuştur. Son otuz yıldır, savaş ve barıştan, çevre ve iklim mücadelelerine, halk sağlığına, cinsiyet eşitliğine ve çok kültürlülüğe kadar uzanan önemli konulardaki tartışmalar için vazgeçilmez bir alan sağlamıştır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) kararı yalnızca bu elzem platformun geleceğini değil, aynı zamanda Türkiye’deki bağımsız medyanın varlığını da daha fazla tehdit etmektedir.
Türkiye’deki yetkilileri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi doğrultusunda basın ve ifade özgürlüğünü koruma yükümlülüklerini yerine getirmeye ve Açık Radyo’nun lisansını iade etmeye çağırıyoruz. Türkiye’deki medya kuruluşları, kamuyu ilgilendiren konularda yaptırım korkusu olmaksızın tartışmaya olanak sağlamakta özgür olmalıdır.
İDARE MAHKEMESİNİN KARARI
10 Temmuz’da Ankara 21’inci İdare Mahkemesi, program yayınının durdurulmasının telafisi güç zarar doğurabilecek nitelikte bulunduğundan, yeni bir karar verilinceye kadar, dava konusu işlemin yürütmesinin durdurulmasına karar vermişti. Mahkemenin bu kararına karşı RTÜK itiraz etmişti. 9 Ağustos’ta ise Ankara Bölge 10’uncu İdare Mahkemesi, verilen kararda yasaya aykırılık bulunmadığı için RTÜK’ün itirazını reddetmişti.
Ancak Ankara 21’inci İdare Mahkemesi yeni bir karar ile bu kez “yürütmenin durdurulması isteminin reddine” karar verdi. Açık Radyo yasal çerçevede bu karara itiraz etmeye hazırlanıyor.
ÖNCEKİ CEZALAR
RTÜK, Açık Radyo’da Açık Gazete adlı programın 24 Nisan tarihli yayınına katılan konuğun ‘(…) Ermeni, yani Osmanlı topraklarında gerçekleşen tehcir ve katliamların, soykırım olarak adlandırılan katliamların 109. Yıldönümü, sene-i devriyesi. Bu yıl da yasaklandı biliyorsunuz Ermeni soykırım anması’ şeklindeki ifadelerinin ardından Mayıs ayında Açık Radyo’ya ceza vermişti. RTÜK, radyoyu Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında 6112 Sayılı Kanun’un 8. maddesi uyarınca ‘toplumu kin ve düşmanlığa tahrik etmek veya toplumda nefret duyguları oluşturmak’ iddiasıyla idari para cezası ve beş günlük yayın durdurma cezasına çarptırmıştı. Açık Radyo, para cezasını ödemiş ancak yayına devam etmişti.
DESTEK TALEBİ
RTÜK, yaptırımda belirtilen koşulların ihlal edildiğini değerlendirdikten sonra Temmuz ayında Açık Radyo’nun yayın lisansını iptal kararı almıştı. Fakat bu karar, Açık Radyo’ya tebliğ edilmemişti. Yürütmeyi durdurma talebinin reddedilmesinin ardından karasal yayın lisansı iptali kararı ancak 11 Ekim’de tebliğ edildi. Karar doğrultusunda karasal yayın 16 Ekim saat 13.00 itibariyle kesildi.
1995 yılında kurulan, bağımsız ve kâr amacı gütmeyen bir medya kuruluşu olan Açık Radyo, tüm dinleyicilerini, meslek örgütlerini ve uluslararası kamuoyunu bu karara karşı kendilerine destek olmaya davet etti.
BİLGİ EDİNME HAKKINA TEHDİT
Türkiye’nin yayın düzenleyicisi RTÜK’ün Açık Radyo’nun lisansını iptal etme kararı, medya özgürlüğü ve halkın bilgiye erişimi açısından önemli sonuçlar doğurmaktadır. Karasal yayın lisansı, bir istasyonun radyo dalgaları aracılığıyla ses içeriği iletmesine olanak tanır. Bu kararla birlikte, Açık Radyo artık 95.0 FM frekansında yayın yapamayacak. Bu karar, istasyonun geleneksel radyo kanalları aracılığıyla dinleyicilerine ulaşmasını etkili bir şekilde sınırlayacak ve halkın farklı görüş ve bilgilere erişimini kısıtlayacaktır.
Açık Radyo‘nun karasal yayın lisansının radyonun Kasım ayında 30. yayın yılına yaklaşırken iptal edilmesi, Türkiye’nin bağımsız medyayı susturma çabalarında ciddi bir tırmanışı temsil etmektedir. Bu karar, Türkiye Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi tarafından korunan ifade özgürlüğünün doğrudan ihlâli niteliğindedir. Çok sesliliğe adanmış bağımsız bir platform olan Açık Radyo’nun kapatılması, toplumu benzersiz ve bağımsız bir sesten mahrum bırakacaktır.
Aşağıda imzası bulunan basın ve ifade özgürlüğü, medya ve sivil toplum kuruluşları olarak, RTÜK’ü medyada çoğulculuğu ve ifade özgürlüğünü koruma görevini yerine getirmeye davet ediyoruz. Açık Radyo’nun yayın lisansının iptaline yönelik kararını derhal geri çekmesini ve Açık Radyo gibi eleştirel ve bağımsız kuruluşlara yönelik sansüre son vermesini talep ediyoruz.
İMZACILAR
Metne imza atan basın kuruluşları ve örgütlerin isimleri şöyle: Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), AGOS, Aposto, Apoyevmatini Gazetesi, Aras Yayıncılık, ARTICLE 19 Avrupa, Articolo 21, Aso Press, Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi (ECPMF), Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ), BirGün Gazetesi, Botan International, Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD), Danimarka PEN, Democracy Now!, Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG), Diken, dokuz8HABER, Dört Ayaklı Şehir: Kent, Doğa, Hayvan Çalışmaları Derneği, Dünya Mirası Adalar, Fayn, Freedom House, Gazete Duvar, Gazeteciler Cemiyeti (Ankara), Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), Gazetecilikte Kadın Koalisyonu (CFWIJ), Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti (GGC), Güney Doğu Avrupa Medya Örgütü (SEEMO), Hakikat Adalet Hafıza Merkezi, IFEX, IPS İletişim Vakfı / Bianet (IPS/BIA), İnsan Hakları Derneği (İHD), İstos Yayın, Journo.com.tr, Kaos GL, Kapsül, Marksist.org, Medya Araştırmaları Derneği (MEDAR), Medya ve Göç Derneği (MGD), Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği (MKG), Munzur Press, OBC Transeuropa (OBCT), Olmaz Media, PEN Amerika, PEN İsveç, PEN Kanada, PEN Norveç, Podfresh, Punto24 Bağımsız Gazetecilik Derneği, Scrolli, Sivil Alan Araştırmaları Derneği, Teyit, Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), T24, Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), Uluslararası PEN, Velvele.net, Voys Media, Yabancı Medya Derneği (FMA), Yapay Gündem, Yurttaşlık Derneği,Women Press Freedom.
MA
