Depremlerin vurduğu Malatya’nın (Meletî) Doğanşehir (Wêranşar) ilçesinde tütün ve kayısı üreticilerinin bir yıllık emeği enkaz altında kaldı. Tütün üreticisi çiftçiler, devletten ve yetkililerden yardım beklemediklerini, yeniden ayağa kalkabilmeleri için yasal düzenleme istediklerini belirtti.
Malatya ile Adıyaman (Semsûr) arasındaki kırsal kesimde halkın yoğunluklu olarak tütün ektiğini belirten Mehmet Aydıner, “Geçim kaynağımız tütüne bağlıdır. Tütünlerimizin çoğu enkaz altında kaldı. Çoğu insan ölümü göze alarak emeklerini enkaz altından çıkarmaya çalıştı. Deyim yerindeyse tamamıyla bittik. Ancak yeni yasal düzenlemelerle tütüncüler olarak ayağa kalkabiliriz. Kendi yaralarımızı, ancak kendimiz sarabiliriz. Devletin konut yapacağız söyleminden öte 11 ilde deprem olmuş, bir anda konutları yapıp insanların ihtiyaçlarını gidermek yakın bir süreçte imkansız. En azından bu aşamada tütünün önünü açsalar ve yeni yasal düzenlemeler yapılsa insanlar yaralarına merhem olup toparlayabilirler” dedi.
“VERGİ İNDİRİMİ BİZLERİ ETKİLEMEZ”
AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, Adıyaman’da geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, tütündeki yüzde 55’lik verginin yarı yarıya indirileceğini söylediğini anımsatan Aydıner, “Zaten tütündeki yüzde 55’lik vergi ÖTV ile yüzde 66’ya kadar çıkıyor. Bunun çiftçiye bir yararının olacağını düşünmüyorum. Çünkü yasal bir zemin olmadığı için, bu durum tütün üreten fabrikaların ve şirketlerin işine yarayacaktır. Şu an klasik anlamda yaptığımız tütüncülük zaten yasaklanmış durumda. Yani bu yapılan vergi indiriminin bizi etkileyeceğini düşünmüyorum” diye belirtti.
“İKİNCİ BİR YIKIMI OLUR”
Çiftçi Kazım Uzan, tütünlerinin enkaz altında kaldığını ve ahırlarının da yıkıldığını ifade etti. “Devletin tütün ve kayısı üreticilerine de destek olmasını istiyoruz” diyen Uzan, “Yani çiftçiliği öldürmemesini istiyoruz. Ekim zamanında tarlaları sürmek için çiftçilere barınma yerleri, gübre ve mazot gibi yardımlar istiyoruz. Faizsiz krediler noktasında yardımcı olmalarını talep ediyoruz. Eğer hayvancılık ve tarımla uğraşanlara devlet tarafından bir destek sağlanmazsa burada ikinci bir yıkım olur. Bu yıl çiftçiler olarak tam anlamıyla mağdur olduk” diye konuştu.
Abdurrahman Başak isimli çiftçi ise, enkazın altında 2 buçuk ton tütünlerinin kaldığını ve kurtarmak için kendi imkanlarıyla çabaladıklarını aktardı. Birkaç torba çıkarabildiklerini söyleyen Başak, “Yetkililerden talebimiz adildir, destek bekliyoruz. Enkazdan çıkarabildiğimizi çıkardık, kalanı da sonra gelip çıkarırız. Akrabalarımızın çoğu zaten depremden sonra göç etti. Bizler de tütünlerimizi çıkarmak için burada kaldık” şeklinde konuştu.
“BİR DESTEK BEKLEMİYORUZ”
Yetkililerden hiçbir destek istemediklerini ve beklemediklerini söyleyen Başak, “Ürettiğimiz mahsulün satışında, piyasasında bize engel olmasınlar yeter. Sonuçta burada tütünle geçimini sağlayan yüz binlerce insan var. Bunun pazarlanması, tarlada çalışan işçisi, ticaretini yapanı ve üreticisi bir sürü insan ekmeğini kazanıyor. Ancak bunun tekelleşmesini istiyorlar, bizler de buna karşıyız. Devlet bize karışmasın ve bize engel koymasın. Bizler bir şekilde bunun altından kalkarız. Ama devlet yardımdan önce engel koyuyor. Çünkü ürettiğimiz tütünleri Meletî’nin dışına çıkardığımızda ‘kaçakçılık’ ile suçlanıyoruz. Böyle bir yasa yaptılar. Belki depremden dolayı insanları uyutmak için üç dört ay göz yumabilirler. Bizim temennimiz bu yasanın geri çekilmesi ve insanların ürünlerini rahat bir şekilde piyasaya sürmesidir” dedi.
“İKTİDARLAR DEĞİŞİR AMA ÇİFTÇİLER BURADA”
Tütünü üretmeye devam edip teslim olmayacaklarını söyleyen Başak, şunları kaydetti: “Ürünlerimizi üretmeye devam edeceğiz. İktidarlar değişir ama halk burada, çiftçiler burada ve devamlı üreticidir ve haklıdır. Halk ürettiği bu mahsulü kimseye yem etmeyecektir.”
“İŞİMİZ ALLAH’A KALDI”
Mehmet Başak isimli çiftçi de, enkaz altında 9 ton tütününün kaldığını belirterek, “Kendi imkanlarımla tütünün büyük bir kısmını çıkardık. Mağdur olduk ve bu saatten sonra başımızı koyacak bir evimiz olmasını istiyoruz. Enkazdan çıkardığımız tütünü ne kadara satacağımızı bilmiyoruz, alıcıların vicdanına kalmış. Geldiğimiz aşamada hiç kimse kanunları tanımıyor. Artık işimiz Allah’a kaldı” şeklinde konuştu.
Dilgeş Ruvanas / MA
